بازار آتی سکه(3) سود و زیان در آتی سکه

سود و زیان در آتی سکه

در دو نوشته پیشین درباره بازار آتی طلا و سکه مطالبی ذکر شد. در ادامه به بررسی مراحل بعدی و سود و زیان در آتی طلا در یک روز معاملاتی در این قرار دادها پرداخته می شود.

قیمت تسویه روزانه

سود و زیان در آتی سکه بر اساس قیمت تسویه روزانه  محاسبه می‌شود. درواقع بالا یا پایین آمدن قیمت بر اساس قیمت تسویه سنجیده می‌شود. قیمت تسویه روزانه قیمتی است که در پایان هرروز توسط بورس کالا کشف می‌شود سود و زیان افراد به‌حساب افراد دارای تعهد باز لحاظ می‌شود.

دقت کنید اگر چهار سررسید باز داشته باشیم در پایان روز ۴ قیمت تسویه کشف خواهد شد. درواقع هر قرارداد به‌طور جداگانه یک قیمت تسویه منحصربه‌فرد دارد. مثلاً قیمت تسویه سررسید شهریور 99 با نماد GCSH99 باقیمت تسویه سررسید آبان 99 با نماد GCAB99 متفاوت است.

بازار آتی سکه طلا

گواهی آمادگی تحویل

سندی است که توسط خریدار و فروشنده “ قرارداد آتی ” و به منظور آگاهی اتاق پایاپای از آمادگی آن ها جهت تحویل کالا در قالب فرم‌های بورس ارائه می‌گردد. در این راستا کلیه دارندگان موقعیت تعهدی باز، می‌بایست طی مهلت ارائه آمادگی تحویل ( دو روز کاری قبل از آخرین روز معاملاتی هر نماد) آمادگی خود را جهت تسویه نهایی به کارگزاری اعلام نمایند.

لازم به ذکر است که این فرآیند به طور معمول توسط کارگزاری برای مشتریانی که موقعیت باز دارند انجام شده و گواهی آمادگی تحویل برای آن ها تنظیم می‌شود. پس از اعلام آمادگی تحویل، مشتریان وارد دوره دو روزه‌ای می‌شوند که می‌توانند موقعیت‌های خود را ببندند و یا جهت تسویه نهایی اقدام نمایند.

درصورتی‌که تا پایان مهلت مقرر، مشتری دارای موقعیت باز، مدارک خود را ارائه نکند، مشمول جریمه های مقرر در مشخصات قرارداد آتی می‌شود، گفتنی است باز نمودن موقعیت تعهدی جدید طی دوره مذکور به منزلۀ اعلام آمادگی تحویل کالای موضوع قرارداد از سوی مشتری نیز است.

جرایم عدم ارائه گواهی تحویل:

جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل از طرف دارندگان موقعیت تعهدی باز خرید و فروش به میزان یک درصد ارزش کل قرارداد بر اساس قیمت تسویه همان روز معاملاتی قرارداد آتی است.

جریمه عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی است که به نفع خریدار کسر می‌گردد.

همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می‌گردد.

جریمه عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی از طرف مشتریان خریدار، یک درصد ارزش قرارداد است که به نفع فروشنده از حساب مشتری خریدار کسر می‌گردد.

چنانچه قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌گردد.

در تمامی موارد فوق کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد.

فرایند تحویل قرارداد آتی

چنانچه دارندگان موقعیت باز در یک سررسید مشخص، تا پایان جلسه آخرین روز معاملاتی، اقدام به بستن موقعیت‌های خود نکنند، وارد مرحله تحویل می‌شوند.

حدوداً ۲ روز مانده به زمان گواهی آمادگی تحویل، اطلاعیه فرآیند تحویل (برای قراردادی که در حال سررسید است) در سایت بورس کالا درج می‌گردد. مفاد ذیل در اطلاعیه مذکور قید خواهد شد و کلیه مشتریان (خریدار و فروشنده) دارای موقعیت تعهدی باز، موظفند بر اساس ضوابط اعلام شده اقدام نمایند.

این اطلاعیه‌ها حاوی اطلاعاتی از قبیل تعریف قرارداد، بورس کالا، بانک عامل، مشتری فروشنده، مشتری خریدار، سکه بانکی، اندازه هر قرارداد و فرایند تحویل است.

در این سه نوشته به بازار آتی سکه طلا پرداخته شده است

نتیجه‌گیری:

در انتها لازم به ذکر است که سرمایه گذاری در بازار آتی ، همچون سرمایه گذاری در سایر حوزه‌ها ممکن است به سود یا زیان سرمایه گذاران بیانجامد.

اما مطالعه و افزایش سطح آگاهی می تواند ریسک حاکم بر این بازار را کاهش داده و بر جذابیت آن بیافزاید.

فلسفه بهره گيري از ابزارهاي مالي جديد در بازار مالي کشور به ويژه ابزارهاي مالي مشتقه مانند بازار آتي طلا، موضوع مورد مناقشه نیست و بیشتر تحلیل گران و کارشناسان اقتصادی متنوع کردن ابزارهای مالی را برای تامین مالی، پوشش ریسک، تسهیل مبادلات بخش حقیقی اقتصاد تایید می کنند.

اما موضوع اصلی چگونگی به کارگیری این ابزارها و تشخیص ابزار مناسب برای بازار کالای مورد نظر است.

ایجاد بازار آتی برای کالایی که بازار نقدی آن تاثیر قابل ملاحظه ای بر اقتصاد حقیقی و زندگی و زندگی عادی مردم ندارد، می تواند سبب ایجاد ریسک ها و مخاطرات جدیدی شود.

بر این اساس در جهت حرکت بازار معاملات آتی سکه طلا در راستای ماهیت اصلی آن که پوشش ریسک معاملات طلا در چارچوب محاسن بازار بورس است، راهکارها و سیاست های زیر پیشنهاد می شود.

الف) کاهش نوسانات و التهابات در بازارهاي ديگر مرتبط

عوامل تأثيرگذار بر انتظارات افراد از قيمت هاي نقد سکه طلا را ميتوان عواملي چون قيمت جهاني طلا و تغييرات نرخ ارز دانست. درماههاي اخير نوسانات بسيار شديدي در قيمتهاي جهاني طلا و نرخ ارز رخ داده است.

در ايران ورود نقدینگی به بازار معاملات سکه طلا قیمتهای آتی را تحت تاثیر قرار داده است.

در بازار سرمايه نيز از سال ۱۳۹۰ به دليل برخي دلايل از جمله افت شاخص کل، تقاضاي سرمايه گذاري در اين بازار نيز کاهش يافته و نقدينگي زيادي از اين بازارها در حال حاضر به سمت بازار ارز و سكه جاري شده و اين عامل، تعادل موجود در بازار نقدي طلا و ارز را برهم زده است که تأثير اين نبود تعادل به بازار آتي سکه طلا نيز سرايت کرده است.

بنابراين، براي پايدارکردن روند معاملات در بازار آتي طلا، شرط لازم پايدارکردن فعاليت هاي اقتصادي در کل اقتصاد و بازارهاي مرتبط است.

ب) هماهنگي ميان بانک مرکزي با سازمان بورس اوراق بهادار

راه حل ديگري که ميتواند به ايجاد تعادل و پايداري در بازار آتي کمک کند، ورود بانک مرکزي به اين بازار با رعايت و مقررات موجود در زمينه معاملات آتي سکه طلا است.

البته، چگونگي ورود بانک مرکزي به اين بازار نياز به بررسي بيشتري دارد.

از آنجا که بانک مرکزي يک نهاد انتفاعي نيست، ورود بانک مرکزي به اين بازار در راستاي کنترل قيمتها اگر با ضوابط و قواعد خاصي همراه نباشد، ميتواند مخاطراتي براي بازار از جمله امکان سلب اعتماد فعالان بازار را در پي داشته باشد.

بنابراين، براي هدايت بازار به سمت اهداف اوليه لازم است در زمينه چگونگي اثرگذاري بر بازار طلاي کشور ميان بانک مرکزي و سازمان بورس اوراق بهادر هماهنگي و تقسيم کار لازم صورت گيرد.

ج) نظارت بر بازار براي حرکت در راستاي اهداف اوليه

تاريخچه تحولات و توسعه بازار ابزارهای مشتقه بهويژه معاملات آتيها در بورسهاي رسمي نشان ميدهد، نظارت مقامات مالي از دهه ۱۹۸۰ به بعد بيشتر شده است.

تصويب قوانين مربوط به خدمات مالي و تشکيل نهادهاي نظارتي بر عملکرد بورسها براي حمايت از سرمايه گذاران کوچک و بزرگ و توسعه فضاهاي رقابتي و نظاير آن همه به منظور تأمين سلامت بيشتر در معاملات و تثبيت بازارهاي مالي به ويژه در بورس ها بوده است.

بر اين اساس، ضرورت دارد تا با پايش مدوام معاملات آتي سکه طلا، قوانين و مقررات لازم در جهت حرکت کردن بازار به سمت اهداف اوليه و کاهش فعاليتهاي غيرضرور سفته بازي تدوين و اجرا شود.

د) اطلاع رساني و آگاه نمودن آحاد مردم از منافع و مخاطرات فعاليت در بازار آتي طلا

ظهور ابزارهای مشتقه به ويژه ابزارهای مشتقه مالي و توسعه معامله ابزارهای مشتقه در بورس ها که از نيمه دوم دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، انقلابي در نظام مالي جهان محسوب ميشود.

روشهاي رياضي و آماري ابزارهای مشتقه و توانايي اين ابزارها براي مديريت ريسک اهميت زيادي در توسعه بازار ابزارهای مشتقه داشته است.

کاربرد ابزارهای مشتقه موجب شده است که نظام سنتي حاکم بر بازارهاي مالي که مبتني بر محافظهکاري و خطرگريزي بود، به کلي واژگون شود و بدين ترتيب فضاي مناسبي براي سودهاي کلان ايجاد شده است؛ ولي اين موضوع، زيانهاي کلاني را نيز موجب شده است.

در بازار ابزارهای مشتقه، سود يک معامله گر دقيقًا مساوي با زيان معامله گر ديگري است؛ فقط زماني اکثر معامله گران همزمان متضرر ميشوند که بحرانهاي شديد مالي ظاهر شود.

بنابراين، اطلاع رساني مناسب به متقاضيان ورود به اين بازار و آشنايي آنها با ريسک هاي اهرمي الزامي به نظر ميرسد.

بازار آتی طلا و سک(بخش اول)

قرارداد آتی چیست و چگونه معامله می شود

پیش بینی نوسانات قیمت سهام و حجم مبنا

قرارداد ارزی فوروارد و اسپات

پوزیشن شورت در بازارهای مالی

پوزیشن لانگ در بازارهای مالی

متوقف شدن نمادها

پرکاربردترین مشتقات مالی