5 روش کاربردی برای ارزش گذاری سهام

امروزه کمتر کسی پیدا می شود که در مورد تغییرات قیمت سهام در بازار خبری نشنیده باشد. دلیل این موضوع عبارت از فراگیرتر شدن بحث سهام در جامعه است. امروزه متخصصان و کانال های متعددی وجود دارند که وظیفه اصلی آنها صحبت کردن در مورد قیمت سهام مختلف و تحلیل ارزش آن می باشد. به منظور اینکه بتوانیم یک دیدگاه بهتری نسبت به موضوع ارزش سهام داشته باشیم، در ابتدا باید نسبت به روش های تعیین ارزش یا ارزش گذاری سهام مطلع باشیم. در این مقاله سعی می شود 5 مورد از رایج ترین روش های مورد استفاده ارزش گذاری سهام در سطح بین المللی به ساده ترین زبان ممکن و با ذکر مثال بیان شود تا شما مخاطبان عزیز یک آگاهی و دانش مناسبی در مورد این حوزه به دست بیارید. (بیشتر بخوانید)

امروزه در هر جامعه ای همه افراد با انتخاب های محدود مواجه هستند. به همین دلیل این افراد قبل از انتخاب نیاز دارند که ارزش گزینه های در دسترس خودشان را برآورد و بهترین مورد را با توجه به شرایطی که دارند انتخاب نمایند. ارزش بیشتر یک مفهوم ذهنی است که در رابطه با منافع آتی یک دارایی و از طریق فرآیند تعیین ارزش مشخص می شود. تعیین ارزش بیشتر مربوط به ارزش گذاری اقتصادی است. مفهوم تعیین ارزش از قیمت متفاوت می باشد چرا که قیمت در حین فروش کالا یا ارائه خدمات بین طرفین مشخص می شود. یکی از حوزه های مهمی که امروزه تعیین ارزش در آن نقش مهمی پیدا کرده است، عبارت از ارزش گذاری سهام می باشد.

دو بازار مهم سهام که در کشور ما وجود دارند، عبارت از بورس و فرابورس می باشند. معمولا برای این سهام چند نوع ارزش متفاوت محاسبه و از آن برای تعیین ارزش سهام استفاده می شود. تعیین ارزش سهام عبارت از فرآیندهایی می باشد که در آن ظرفیت های یک سهم بررسی و ارزش ذاتی آن مشخص می شود. مدل های ارزش گذاری سهام در حال حاضر بسیار متنوع هستند ولی معمولا ارزش بر اساس مقایسه یک دارایی با دارایی های مشابه یا بر مبنای ارزش فعلی عوامل موثر بر بازده دارایی تعیین می شود.

هدف از ارزش گذاری

به طور قطع مهمترین هدف ارزش گذاری سهام عبارت از شناسایی سهم های مناسب و خرید آنها می باشد. برای این منظور باید ارزش ذاتی سهم را مشخص و با سایر سهام موجود مقایسه کرد. کاربرد دیگری که تعیین ارزش سهام می تواند داشته باشد، مطلع شدن از وضعیت اقتصادی شرکت ها و داشتن چشم انداز بهتر نسبت به آینده بورس است. این موضوع نقش مهمی در برنامه های بلندمدت سرمایه گذاران دارد چرا که با استفاده از این پیشبینی می توانند حوزه های دارای پتانسیل رشد بالا را شناسایی و از فرصت های موجود نهایت استفاده را بکنند.

ارزیابی رویدادهای شرکت، ارزیابی شرکت های غیربورسی، ارائه شاخص ارزیابی عملکرد، مشخص کردن ارزش استارت آپ ها و همچنین پرداخت با استفاده از سهام می توانند دلیل مناسبی برای تعیین ارزش شرکت باشند.

روش های محاسبه ارزش

فرآیند تعیین ارزش سهام یک فرآیند پیچیده ای می باشد که تحلیل گر باید ترکیبی از علم و هنر خود را در آن بکار بگیرد. یک تحلیل گر به منظور تعیین ارزش سهام یک شرکت می بایست شناخت کاملی از کسب و کار شرکت به دست بیاورد، عملکرد آتی شرکت را پیشبینی کند، بهترین روش تعیین ارزش را انتخاب کند، پیشبینی ها را به تعیین ارزش تبدیل کند و در نهایت نتایج به دست آمده را مورد استفاده قرار دهد.

در حالت کلی تعیین ارزش سهام به دو صورت تعیین ارزش نسبی (که عبارت از ضرایب قیمت است) و تعیین ارزش بر مبنای ارزش فعلی جریان های نقدی آتی (که عبارت از روش ارزش فعلی است) انجام می گیرد.

تعیین ارزش بر مبنای ارزش فعلی جریان های نقدی آتی

در این روش فرض بر این است که دارنده هر سهم، مالک بخشی از جریانات نقدی آینده شرکت مربوطه می باشد. در این روش از مدل های تنزیل جریانات نقدی یا DCF استفاده می شود که مراحل آن عبارتند از: انتخاب یکی از مدل های DCF، تخمین جریانات نقدی، پیدا کردن روش مناسب برای محاسبه نرخ تنزیل و در نهایت محاسبه نرخ تنزیل مناسب.

تعیین ارزش با استفاده از مدل تنزیل سود تقسیمی

در مدل تنزیل سود تقسیمی یا DDM جریان نقدی برابر با سود تقسیمی شرکت تعریف می شود و ارزش فعلی شرکت از طریق برآورد ارزش فعلی سودهای نقدی صورت می گیرد که در آینده تقسیم خواهد شد. در وضعیت هایی که شرکت ها سود ده هستند و سود نقدی پرداخت می کنند و سرمایه گذار نمی تواند سیاست تقسیم سود انجام دهد، از این مدل استفاده می شود.

تعیین ارزش با استفاده از مدل جریان نقدی آزاد (FCF)

این روش برای شرکت هایی به کار گرفته می شود که سود نقدی سهام را پرداخت نمی کنند یا سود پرداختی تناسبی با سود آوری شرکت ندارد، تعیین ارزش بر مبنای سهامداران عمده باشد و سرمایه گذار یک نوع مالکیت کنترلی دارد و در سیاست هایی از قبیل تقسیم سود تاثیرگذار است. جریان نقدی آزاد خود به دو روش جریان نقدی آزاد شرکت و جریان نقدی آزاد صاحبان سهام تقسیم می شود.

جریان نقدی آزاد شرکت برابر است با: سود خالص + هزینه استهلاک + هزینه های مالیاتی – سرمایه گذاری در دارایی های ثابت و سرمایه در گردش

جریان نقدی آزاد سهام داران برابر است با: سود خالص بعد از کسر بهره و مالیات +  هزینه استهلاک – سرمایه گذاری در دارایی ثابت – سرمایه در گردش غیرنقدی + افزایش خالص در اصل تسهیلات مالی دریافتی

تعیین ارزش با استفاده از مدل درآمد باقی مانده (RI)

درآمد باقیمانده برابر است با اختلاف سود شرکت و بازده مورد انتظار سهام داران در هر دوره یا هزینه فرصت. بنابراین درآمد باقیمانده عبارت است از سودی که بعد از پوشش هزینه فرصت باقی می ماند. در این مدل ارزش سهام شرکت برابر است با: ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام + ارزش تنزیل شده درآمدهای آتی باقیمانده

ارزش گذاری نسبی

رایج ترین مدلهایی که در حال حاضر استفاده می شوند عبارت از روش ارزش گذاری نسبی است که به عنوان روش ضرایب قیمت هم شناخته می شود. مراحل این نوع تعیین ارزش عبارت است از: انتخاب ضریب قیمت و برآورد مقدار آن – انتخاب دارایی محک و محاسبه ضریب قیمت برای آن دارایی (محک عبارت از شرکت های مشابه، شرکت های فعال در آن صنعت، شاخص های بازار، میانگین مقادیر این شرکت در گذشته و موارد مشابه است) – مقایسه ضریب قیمت برآورد شده با ضریب محک.

متداول ترین ضرایب قیمت مورد استفاده در این روش عبارتند از:

• ضریب قیمت به سود (P/E) : که شامل P/E ttm یا گذشته نگر و P/E forward یا آینده نگر می باشد.
• ضریب قیمت به ارزش دفتری (P/BV): در محاسبه این ضریب از ترازنامه شرکت استفاده می شود و حقوق صاحبان سهام بر تعداد برگ های سهام تقسیم و ارزش دفتری محاسبه می شود. در نهایت قیمت بر ارزش دفتری تقسیم و مقدار ضریب به دست می آید.
• ضریب قیمت به فروش (P/S): برای محاسبه آن باید مقدار کل فروش شرکت بر تعداد سهام تقسیم و قیمت را بر این عدد بدست آمده تقسیم می کنیم.

الف) روش مبتنی بر دارایی

روش ارزش گذاری مبتنی بر دارایی (Asset-Backing Method) به دلیل اینکه برمبنای دارایی های شرکت می باشد به این اسم شناخته شده است. در ضمن سهام بر مبنای ارزش ذاتی واقعی دارایی های شرکت هم ارزش گذاری می شوند که به همین دلیل این روش به عنوان روش ارزش ذاتی یا روش مبتنی بر ارزش واقعی شناخته می شود.

این روش ارزش گذاری می تواند مبتنی بر دو مورد زیر باشد:

1) بر مبنای سیاست ادامه دادن به فعالیت

2) بر مبنای ارزش تفکیک

در مورد اولی، به منظور دستیابی به ارزش دارایی ها باید کاربرد و مطلوبیت آنها در نظر گرفته شود ولی در مورد دوم، ارزش قابل درک دارایی ها در نظر گرفته می شود. در این روش ابتدا باید ازش دارایی های خالص یک شرکت مشخص شود.

بعد از آن دارایی های خالص به تعداد سهام تقسیم می شود تا ارزش هر سهمی به دست بیاید. در مرحله بعد ارزش سرقفلی (و ارزش بازاری آن)، سرمایه گذاری (دارایی هایی که مبادله نمی شوند) اضافه می شوند تا ارزش دارایی های خالص مشخص شود. همچنین در صورتیکه یک سری سهام ممتاز وجود داشته باشند، باید از سود قبلی مربوط به دارایی های خالص کسر شوند.

در محاسبه دارایی های خالص یا بودجه در دسترس سهام داران شرکت باید مراحل زیر با دقت صورت بگیرند:

1- مشخص کردن ارزش بازاری کل دارایی های ثابت و دارایی های غیرثابت؛

2- محاسبه کردن ارزش سرقفلی (با هر روش مناسب)؛

3- مشخص کردن کل ارزش بازاری دارایی های غیر قابل مبادله (همانند سرمایه گذاری های صورت گرفته) که باید اضافه شوند؛

4 – تمامی دارایی های فرضی (همانند مخارج اولیه، تنزیل سهام / اوراق قرضه، بدهکاری / توازن P& L A/c و ..) بای کسر شوند؛

5- کسر کردن مقدار بدهی های فعلی، مقدار اوراق قضه با نرخ بهره دیرکرد در صورت وجود داشتن، سرمایه سهام ممتاز با سود دیرکرد در صورت وجود داشت؛

6 – ترازی که باقی می ماند به عنوان دارایی های خالص یا بودجه در دسترس سهام داران شناخته می شود.

در نهایت:

دارایی های خالص = سرمایه سهم + ارزیابی مجدد موجودی و مازاد – هزینه ارزیابی مجدد

کاربرد این روش:

1) سرمایه گذاران ثابت در زمان خرید سهام، از این روش برای مشخص کردن ارزش سهام استفاده می کنند.

2) این روش کاربرد ویژه ای در زمان ادغام، جذب و تسویه شرکت ها دارد؛ و

3) زمانی که سهام با انگیزه های کنترل خریداری می شوند، این روش می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

مثال 1:

با توجه به ترازنامه شرکت Sweetex Ltd که در زیر داده شده است، ارزش هر یک از سهام این شرکت را مشخص کنید:

به منظور ارزش گذاری سهام این شرکت، دارایی های به صورت زیر ارزیابی مجدد شدند:

سرقفلی به مبلغ 50.000؛ افزایش هزینه زمین و ساختمان به میزان 50%، کارخانه و ماشین آلات به مبلغ 100.000؛ سرمایه گذاری در ارزش های دفتری؛ موجودی به مبلغ 80.000 و کاهش بدهکاران در ارزش دفتری به میزان 10%.

حل مسئله:

ارزش ذاتی هر سهم = بودجه در دسترس سهام تقسیم بر تعداد کل سهام

ارزش ذاتی سهام = 330.000 تقسیم بر 20.000 = 16.50

ارزش ذاتی سهام بر مبنای ارزش گذاری سرقفلی:

شرکت X Ltd ترازنامه زیر را برای 31 مارچ 2010 منتشر کرد:

ترازنامه

در 31 مارچ 2010

اطلاعات تکمیلی:

1) ارزش زمین و ساختمان و کارخانه و ماشین آلات در ارزیابی مجدد به ترتیب برابر با 1500.000 و 228.000 تخمین زده شده است.

2) سرمایه گذاری ها بر مبنای ارزش بازاری ارزش گذاری شدند.

3) ذخایر سرمایه ای باید به میزان 80.000 باشد و به دلیل بد حساب بودن بدهکاران 10% از میزان بدهی ها باید کسر شود.

4) سود خالص (قبل از مالیات) برای 5 سال به ترتیب برابر بودند با: 50.000، 70.000، 80.000، 100.000 و 125000.

5) حق الزحمه مدیریتی 8000 باید در برای سود هر سال شارژ شود.

6) نرخ های عادی بازدهی 10% می باشد.

7) سرقفلی باید بر مبنای سود 5 سال ارزش گذاری شود.

8) نرخ مالیات برابر با 50% است.

ارزش ذاتی سهام را مشخص کنید.

راه حل:

ارزش سرقفلی

ب) روش مبتنی بر بازدهی:

بازدهی یک نرخ مهمی در بازدهی سرمایه گذاری هایی است که توسط سرمایه گذاران صورت می گیرد. این نرخ همواره به صورت درصد بیان می شود. به دلیل اینکه ارزش سهام بر مبنای بازدهی بیان می شود، این مورد روش مبتنی بر بازدهی نام دارد. در این روش ارزش گذاری سهام بر مبنای سود یا بر مبنای سود سهام صورت می گیرد.

بازدهی می تواند به صورت زیر محاسبه شود:

بازدهی = (سود عادی تقسیم بر سرمایه استفاده شده) ضرب در 100

نکته: بازدهی همچنین می تواند به صورت بازدهی مورد انتظار، نرخ نرمال عایدی یا درآمد، نرخ عایدی عادلانه، نرخ انتظارات عمومی، نرخ تخمین زده شده سرمایه گذاری و … بیان شود.

1) روش مبتنی بر سود

در حالت مبتنی بر سود، در مرحله اول سود بر مبنای سود متوسط گذشته مشخص می شود؛ بعد از آن ارزش سرمایه ای سود بر مبنای نرخ بازدهی نرمال مشخص می شود و عدد به دست آمده به تعداد سهام های موجود تقسیم می شود تا ارزش هر سهم مشخص شود.

ارزش سرمایه ای سود = سود تقسیم بر نرخ بازدهی عادی ضربدر 100

ارزش هر سهم = ارزش سرمایه ای سود تقسیم بر تعداد سهام

2) بر  مبنای سود سهم:

ارزش گذاری سهام می تواند الف) بر مبنای تعداد کل سود سهام یا ب) بر مبنای درصد یا نرخ سود سهام باشد.

روش مبتنی بر سود یا سود سهم به منظور مشخص کرن ارزش سهم ها بر مبنای سهم های نگهداری شده توسط سهامداران مورد استفاده قرار می گیرد. به بیان دیگر، سهامدارانی که تعداد حداقلی از سهام را دارند (دارندگان اقلیتی) در روش مبتنی بر سود سهم می توانند نقش موثری در تعیین ارزش سهم داشته باشند، چرا که این افراد خودشان را از این طریق خشنود می کنند که نرخ سود سهام توصیه شده توسط سرپرستان را در اختیار دارند؛ در واقع این افراد قدرت لازم را برای کنترل فعالیت های شرکت ندارند و فقط از این طریق می توانند خودشان را خشنود کنند.

در نقطه مقابل، سهامدارانی که تعداد حداکثری از سهام را دارند (دارندگان حداکثری)، کنترل بیشتری بر روی فعالیت های شرکت دارند که شامل پیشنهاداتی برای نرخ سود سهام و سایر موارد می باشند. در چنین شرایطی ارزش گذاری سهام باید بر مبنای سود صورت بگیرد. به طور خلاصه می توان گفت که در مورد دارندگان حداکثری باید از روش مبتنی بر سود استفاده کرد و در مورده دارندگان حداقلی باید از روش مبتنی بر سود سهم استفاده کرد.

ج) روش ارزش عادلانه

یک سری حسابرسهایی وجود دارند که ترجیح نمی دهند از ارزش ذاتی یا ارزش بازدهی برای تعیین ارزش واقعی سهام استفاده کنند. با این وجود این افراد روش ارزش عادلانه را ترجیح می دهند که حالت میانگین روش ارزش ذاتی و روش ارزش بازدهی می باشد. این روش به صورت بهتری ارزش سهام را مشخص می کند.

ارزش عادلانه = (ارزش ذاتی + ارزش بازدهی ) تقسیم بر 2

د) روش بازدهی سرمایه مورد استفاده:

در این روش ارزش سهم بر مبنای نرخ بازدهی (بعد از مالیات) مربوط به سرمایه می باشد. نرخ های بازدهی بر مبنای نرخ های از قبل تعیین شده / مورد انتظار بازدهی هستند که یک سرمایه گذار از سرمایه گذاری هایش انتظار دارد. بعد از مشخص کردن این عایدی های مورد انتظار، جمع سرمایه را برای یک بازدهی مشخص می کنیم.

بنابراین باید پروسه زیر را مرحله به مرحله رعایت کنیم:

1) مشخص کردن سود مورد انتظار (قابل نگهداری) (بعد از هر نوع تعدیلی، در صورت وجود داشتن)؛

2) مشخص کردن نرخ نرمال عایدی سرمایه به کار گرفته شده برای یک کسب و کار مشابه؛

3) در نهایت، تبدیل به سرمایه کردن سود (قابل نگهداشت) بر مبنای نرخ بازدهی.

ه) روش مبتنی بر نرخ قیمت – عایدی

ما نسبت به این موضوع مطلع هستیم که این نرخ نسبت قیمت بازاری هر سهم را به سود یا عایدی هر سهم نشان می دهد.

این نرخ به صورت زیر محاسبه می شود:

نسبت قیمت به عایدی (نسبت PE) = قیمت بازاری یک سهم (MPS) تقسیم بر عایدی هر سهم (EPS)

ما با استفاده از نسبت PE می توانید ارزش سهم و ارزش کسب و کار را با استفاده از فرمول های زیر محاسبه کنیم:

ارزش هر سهم = EPS (عایدی به ازای هر سهم) * نسبت P/E

ارزش کل شرکت یا کسب و کار = (کل) درآمدها) * نسبت P/E (بیشتر بخوانید)

متیس، مشاور شما در ارزش گذاری سهام

نوسانات مختلف سهام بخصوص در چند سال اخیر باعث شده است که افراد زیادی و بخصوص تازه واردان بازار سهام بخش قابل توجهی از سرمایه خودشان را از دست بدهند. سایت متیس با بهره مندی از کارشناسان متخصص در حوزه سهام و با شناختی که نسبت به نوسانات مختلف بازار سهام دارد و همچنین با استفاده از به روزترین و معتبرترین روش ها ارزش گذاری سهام همواره توانسته است سهام با ارزش را شناسایی و در کنار سایر خدمات ارزش گذاری، این سهام را هم به مشتریان خود معرفی کند. بنابراین در اولین فرصت از ما مشاوره بگیرید.

روش های ارزش گذاری دارایی

10 دلیل اصلی برای ارزش گذاری شرکت

روش های ارزش گذاری یک شرکت

ارزش گذاری چیست (به زبان ساده)

ارزش گذاری شرکت ها و تاثیر شرایط کرونایی

تدوین برنامه و بودجه سالانه و داشبورد مدیریتی BI

تدوین برنامه و بودجه عملیاتی برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف