قرارداد آتی چیست و چگونه معامله می شود

قرارداد آتی:

قرارداد آتی، قراردادی مالی محسوب می شود که در این قرارداد یک طرف به عنوان فروشنده و طرف دیگربه عنوان خریدار حضور دارد. قرارداد آتی به دلیل آنکه برروی یک دارایی پایه بسته می شود در دسته ابزارهای مشتقه جای دارد. براساس این قرارداد، منتشرکننده متعهد می شود که در زمان آینده(سررسید)، دارایی پایه را تحویل خریدار نماید.

قراردادهای آتی تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار استاندارد می شوند و براساس قوانین تعیین شده در بازارهای اولیه و ثانویه میان خریداران و فروشندگان مورد دادوستد قرار می گیرند. ازجمله شروط ضمن عقد، سپرده کردن مبلغی نزد کارگزار یا اتاق پایاپای توسط طرفین قرارداد است که براساس قیمت آتی سهم به صورت روزانه تعدیل می شود.

انواع قراردادهای آتی

قراردادهای آتی برروی دارایی های مختلف فیزیکی( مانند طلا، گندم و حتی نفت) ومالی(سهام و شاخص) معامله می شوند اما آنچه در بورس تهران رواج بیشتری دارد قراردادهای آتی با دارایی پایه سکه است. پیشینه قراردادهای در بورس تهران حاکی از آن است که این قرارداد امروزه نیز برروی زعفران بسته می شود و در آینده نه چندان دور سایر کالاهای اساسی نیز به عنوان دارایی های پایه قراردادهای آتی قابلیت اجرا شدن خواهند داشت.

جذابیت قراردادهای آتی برای سرمایه گذاران

• پوشش ریسک نوسان قیمت آینده

این نوع قرارداد به تولیدکنندگان کالاهای اساسی این امکان را می دهد که محصولات خود را در برابر تغییرات قیمت آینده به نوعی بیمه کنند. این عمل باعث می شود که تولید کنندگان کالای خود را به قیمت موردانتظار به فروش برسانند و از کاهش قیمت های احتمالی در آینده متضرر نشوند. از طرفی مصزف کنندگان براساس قرارداد آتی و عدم اطمینان از ثبات قیمت های آینده مجاب می شوند که کالای موردنیاز خود را در قیمت بازار خریداری کنند تا از افزایش قیمت های احتمالی آینده متضرر نشوند.

• کسب سود

بخش عمده ای از بورس تهران را سرمایه گذارانی تشکیل می دهند که هدف عمده آن ها کسب سود در نتیجه رفتار قیمت های آینده می باشد. سرمایه گذارانی که در دسته تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بازار قرارندارند صرفا براساس تحلیل های خود از نوسانات قیمت های آینده بازارهای آتی کسب سود می کنند.

انگیزه ایجاد قرارداد آتی

عدم اطمینان طرفین قرارداد نسبت به قیمت های آینده موجب می شود که در زمان حال بر روی یک قیمت توافق کنند و قرارداد ببندند، این اقدام ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد.

قطعا به عنوان سرمایه گذار بازارهای مالی این پرسش به ذهن شما رسیده است که چرا به جای قراردادآتی، دارایی پایه خریداری نمی شود؟

پاسخ پرسش شما را با توجه به ویژگی اهرم سرمایه گذاری در قراردادهای آتی و آپشن خواهم داد. قراردادهای آتی به دلیل ویژگی اهرم سرمایه گذاری(اگر به ازای تغییر در ارزش یک دارایی، سود یا ضرر شما به نسبت بیشتر از یک نسبت آن دارایی تغییر کند) عایدی بیشتری را برای سرمایه گذاری فراهم آورده است. به عبارتی دیگر، این نوع قرارداد نوعی روش تکثیر کردن سود یا زیان سرمایه گذاری است.

وضعیت بازار قراردادهای آتی ایران و جهان

سهم عمده قراردادهای آتی درکشور ایران را آتی سکه تشکیل می دهد که این قرارداد در دنیا بروی بیش از 90 کالای اساسی تعریف شده است. به دلیل آنکه قیمت برخی کالاهای اساسی در ایران توسط  دولت تعیین می شود هنوز در کشور ما عملا برروی آن ها قرارداد آتی منعقد نشده است. برای بررسی بیشتر کالاهای اساسی قابل معامله در بورس کالای ایران میتوانید در اینجا کلیک کنید.

سایر قراردادهای آتی

قرارداد آتی سبد سهام

این نوع قرارداد برای سهام شرکت های مختلف و شاخص های بورس وجود دارد اما آنچه مرسومتر است قرارداد آتی سبد شاخص سهام است.

نکاتی جهت سرمایه گذاری در قرارداد آتی

• قراردادهای آتی نشان دهنده انتظارات بازار درباره قیمت‌های آینده سهم پایه قرارداد هستند. به عبارتی این قرارداد امکان کشف قرارداد بهتر سهم پایه را فراهم می کند.
• سهامداران عمده و سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری در این قرارداد بهتر است افق سرمایه گذاری خود را بلندمدت قراردهند زیرا افق بلندمدت، پوشش ریسک نوسان قیمت های آتی را برای آن ها فراهم می کند.
• اگر وضعیت شما را بازار موقعیت فروش است به سهام پایه نیاز نخواهید داشت و براساس پیش بینی خود می توانید اقدام به فروش نمائید.
• بازار قراردادآتی تحت تاثیر سهامداران عمده قرار نمی گیرد و این برخلاف بازار سهام است.
• سرمایه گذار بدون توجه به سررسید قرارداد از طریق خرید در برابر فروش و فروش در برابر خرید(معامله معکوس) موقعیت خود را می بندد و از بازار خارج می شود.