طرح کسب و کار (بیزینس پلن) چیست؟ و انواع آن

طرح کسب و کار

یک کارآفرین زمانی موفق خواهد شد که بتواند ایده‌های ذهن خود را پیاده‌سازی کند. طرح کسب و کار یا همان بیزینس پلن برنامه‌ای جامع و مدون است که همراه با کسب و کار نوشته می‌شود و به طور مستمر به‌روزرسانی می‌شود.

برنامه‌ريزي خوب مي‌تواند:

• با تعيين چشم‌انداز و رسالت شركتي، مديريت را در دستيابي به اهداف كوتاه و بلند‌مدت ياري مي‌دهد.
• كارآفرين را در ادارة كسب‌وكار راهنمايي كند؛
• در پيشرفت و بهبود كار كمك نمايد؛
• از بروز اشتباه‌هاي زيانبار جلوگيري كند؛

فرآيند‌هاي مختلف کسب و کار را بهينه‌سازي كرده و از اتلاف مواد اوليه، كار و سرمايه جلوگيري نمايد.

فلسفه پیدایش طرح کسب و کار

انسان‌هاي بيشماري داراي افکار و تصورات ذهني خلاقانه و خاصي هستند که براي عملياتي کردن آن نياز به مطرح ساختن آن به غير دارند، اما به دليل عدم توانايي در تصويرسازي آن هيچگاه موفق به پياده‌سازي افکار خود نمي‌گردند . بايد باور داشت اگر اين افراد توانايي پياده‌سازي تصورات ذهني خود را داشته و يا مي‌داشتند امروز شايد در زمره موفق‌ترين انسان‌ها بوده و باعث تغيير مسير زندگي خود مي‌شدند.

در مقابل انسان‌هايي نيز بودند که مي‌توانستند اين تصورات را به واقعيت تبديل نمايند اما به دليل سرعت تغييرات در عصر کنوني که به عصر عدم تداوم شهرت يافته که در آن اندوخته‌ها و تجارب گذشته لزوما تضمين‌کننده آينده نیستند و با پيچيده‌تر شدن تجارت و بازارها حضور و بقا در عرصه‌هاي داد و ستد و تجارت تخصصي‌تر گشته و به تبع آن تبديل کردن ايده‌‌ها به واقعيت و به محصولات و خدمات به تنهايي امکان‌پذير نمي‌باشد و نياز به شريک و يا سرمايه‌گذاري در اين‌گونه طرح‌ها به يک نياز راهبردي و گسترده در عصر حاضر مبدل گشته است.

طرح کسب و کار چیست؟

• در طرح تجاري به سه سؤال اساسي زير پاسخ مي‌دهيم:
• هم اكنون در كجايیم؟ به كجا مي رويم؟ چطور به آنجا برويم؟
• طرح، مهمترين سند نوشته ‌شده‌اي است كه تمام جنبه‌هاي مختلف كسب‌وكار را پيش از راه‌اندازي آن بررسي مي‌كند.
• طرح حاوي برنامه‌هاي كاربردي است، مانند برنامه مالي، برنامه توليدي، برنامه بازاريابي، ساختار سازماني و غیره.
• طرح تجاري نقشه اي است كه مسير حركت كارآفرين را به تفصيل نشان مي‌دهد.

چرا طرح کسب و کار بنویسیم؟

• برای بررسی یک واقعیت

طرح کسب و کار موجب می‌شود که شما بعضی از پیش فرض‌هایی که قبلاً در ذهن خود داشتید مورد بررسی و بازبینی هدفمند و نقادانه قرار دهید و بتوانید پاسخی مناسب برای سؤالهایتان پیدا کنید.

به شما امکان می‌دهد نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنید

• برای فراهم کردن یک آزمون: آیا ایده شما عملی است؟ آیا ایده شما می‌تواند جریان نقدی پایدار فراهم کند؟ آیا به سمت سوددهی می رود؟ به چه نوعی از کمک های مالی نیاز دارید؟ آیا می‌توانید آن را بازپرداخت کنید؟ موانع موفقیت شما در این راه چیست؟

• برای گرفتن تصمیمات بهتر: آیا ایده شما عملی است؟ آیا ایده شما می تواند جریان نقدی پایدار فراهم کند؟ آیا به سمت سوددهی می رود؟ به چه نوعی از کمک های مالی نیاز دارید؟ آیا میتوانید آن را بازپرداخت کنید؟ موانع موفقیت شما در این راه چیست؟
• به عنوان راهنما و ابزار اندازه گیری: طرح کسب و کار به عنوان راهنمایی در طول مسیر به شما امکان می دهد پیشرفت تان را در مقایسه با انتظارات برنامه ریزی شده اندازه بگیرید
• به عنوان ابزار تأمین مالی: طرح کسب و کار مدرکی است که نهایتاً ایده کسب و کار مخاطره آمیز شما را به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری بالقوه به شرکا و تأمین کنندگان و کارکنان شما می‌فروشد
• به عنوان یک وسیله ارتباطی: این طرح در زمینه تعریف اهداف، رقابت، مدیریت و کارکنان به شما کمک می‌کند. از این رو فرآیند تهیه طرح شغلی نوعی بررسی واقع‌بینانه ارزشمند از کسب و کار به حساب می‌آید که به شما به عنوان یک کارآفرین در برقراری ارتباط کمک می‌نماید

چرا طرح کسب و کار برای کارآفرین مهم است؟

• شرکت‌هايي که BP را به درستي تهيه کرده‌اند، 50% درآمد بيشتر نسبت به آن‌هايي که BP نداشتند کسب کرده‌اند.
• از کسب و کارهايي که بيش از 5 سال عمر کردند بيش از 90% BP مدون داشتند.
• 40% از کسب و کارهايي که BP نداشتند در سال اول ادامه فعاليت ندادند.

انواع طرح کسب و کار

طرح‌های کسب و کار را از نظر میزان پرداختن به جزئیات یا محتوای اطلاعاتی می‌توان به سه دسته زیر تقسیم نمود:

• طرح کسب و کار یک صفحه‌ای
• طرح کسب و کار معمولی
• طرح توجیه فنی- اقتصادی (طرح امکان سنجی)

طرح امکان سنجی

• امکان سنجی مالی
• امکان سنجی بازار
• امکان سنجی فنی
• امکان سنجی اقتصادی

امکان سنجی با طرح کسب و کار چه تفاوتی دارد؟

• در BP قسمت‌هايي وجود دارد که در FS نيست مثل مشخصات تيم مديريتي و مکان اجراي طرح.
• در FS قسمت‌هايي وجود دارد که در BP نيست مثل سناريوهاي مختلف جايگزين طرح.
• FS در مراحل ابتدايي پيشرفت و توسعه پروژه تهيه مي‌شود ولي BP همواره در طول پروژه تغيير و بروزرساني مي‌شود.
• FS چندين سناريوي اجراي پروژه را بررسي مي‌کند و BP فقط يک سناريو را بررسي مي‌کند.
• FS را هر تيم خارج پروژه مي‌تواند تهيه کند ولي BP توسط تيم مجري پروژه تهيه مي‌شود.
• FS پروژه را از ديد کلي مورد ارزيابي قرار مي‌دهد ولي BP تمرکز زيادي بر جزئيات اجراي پروژه دارد حتي مشخصات افراد کليدي و مکان.

چه کسی طرح کسب وکار را تهیه می کند؟

طرح تجاري بايد به وسيله كارآفرين تنظيم شود. به ياد داشته باشيد كه فقط خود كارآفرين است كه مي‌تواند ايده خود را در قالب طرح تجاري تنظيم كند. كارآفرين مي‌تواند در تهيه طرح از نظر مشورتی كارشناسان و مشاوران بازاريابي، مالي، مديريت و ساير مشاوران استفاده نمايد.

همچنين استفاده از منابعي نظير اينترنت، بانک اطلاعات سازمان‎هايی نظير وزارت صنايع و مواردي از اين دست مي‌تواند مفيد واقع شود.

به هر حال در تهيه طرح، كارآفرين به مهارت‌های بازاريابی، مالي، مديريتی، پيش بينی، منابع انسانی و قدرت تجزيه و تحليل نياز دارد.

استفاده‌کنندگان از BP چه کسانی هستند؟

• سرمايه‌گذاران
• مخاطره پذیر
• بانكداران
• تأمين‌كنندگان
• كارفرمايان
• مشتريان

مطلب درج‌شده برگرفته از یادداشت‌های دکتر فرزاد نوبخت و دکتر باقر عسگرنژاد نوری است.

طرح توجیهی چیست؟

هزینه طرح توجیهی چقدر است؟

برنامه و بودجه و کاربرد ها آن