شش ویژگی گذار به کربن صفر از نگاه مکنزی

براساس گزارشی که اخیرا توسط مکنزی اند کامپنی (McKinsey & Company) منتشر شده است و در آن به بررسی ابعاد پدیده گذار از انرژی های فسیلی (آلاینده) به انرژی های پاک (کمتر آلاینده) پرداخته است؛ 6 ویژگی مهم برای این پدیده مطرح می کند که در ادامه این مقاله به صورت مختصر ارائه می شود. لازم به ذکر است مکنزی از معتبرترین شرکت های مشاور مدیریت  در دنیا است. این شرکت آمریکایی به منظور ارزیابی تصمیمات مدیریتی در بخش‌های دولتی و خصوصی تحلیل‌های کیفی و کمی انجام می‌دهد و در این میان ۸۰٪ از ابرشرکت‌های جهان و فهرست گسترده‌ای از دولت‌ها و سازمان‌ها را در زمره مشتریان خود دارند.

1- این پدیده جهانی و سراسری است.

اول اینکه گذار انرژی به سمت وضعیت کربن صفر یک پدیده جهانی و سراسری است و همه کشورها و صنایع را در بر خواهد گرفت. این گزارش نگاهی به منشاء های اصلی تولید گازهای گلخانه ای می اندازد و به هفت دسته اصلی تقسیم می کند. انتشار دی اکسید کربن و متان از هفت منشاء زیر است. تولید برق، صنعت و حمل‌و‌نقل بیشترین سهم تولید دی اکسید کربن را دارند و تولید متان عمدتاً توسط بخش های صنعت، کشاورزی و پسماند ها انجام می شود.

نقش بخش های مختلف در انتشار دی اکسید کربن و متان

2- بسیار پر هزینه است.

مکنزی در این گزارش عنوان می کند که گذار از انرژی های فسیلی به سمت انرژی های پاک، بسیار پرهزینه خواهد بود. جهان برای این انتقال، به افزایش 3500 میلیارد دلاری در هزینه های سرمایه ای در سال و به مدت 30 سال نیاز دارد. در مجموع با احتساب هزینه های فعلی این رقم 9200 میلیارد دلار در سال خواهد بود. برای درک بزرگی این رقم خوب است بدانید تولید ناخالص داخلی ژاپن 5000 میلیارد دلار است. از این رو این انتقال بسیار پرهزینه خواهد بود. جزئیات این هزینه ها به شکل زیر است:

هزینه های سالانه گذار به کربن صفر بالاست

3- منافع با تاخیر باز می گردد.

اصطلاحا هزینه ها Front loaded هستند، به این معنی که ابتدا باید هزینه های سرمایه ای قابل توجهی انجام داد و سپس منتظر منافع ایجاد شده ناشی از کاهش انتشار کربن ماند. مخارج سرمایه جهانی در دوره گذار ممکن است در کوتاه مدت (تا 2030) افزایشی باشد و در بلند مدت (پس از 2030) کاهش یابد.

جمع مخارج گذار از سال 2021 تا 2050 بالغ بر 275 تریلیون دلار پیش بینی می شود. معادل 7.6% تولید ناخالص جهانی.

هزینه های گذار به خالص کربن صفر بر حسب درصد از تولید ناخالص جهانی

4 – اثر نابرابر روی کشور ها دارد.

براساس بررسی های این گزارش کشورهای در حال توسعه و مناطق غنی از سوخت فسیلی در مقایسه با کشورهای دیگر بیشتر در معرض پدیده گذار انرژی به کربن صفر هستند. (درباره این مورد به نظر می رسد تحلیلگر بیش از آنکه نگاه منصفانه به موضوع داشته باشد و مستندات علمی ارائه کند، ترجیحات خود و سوگیری های ذهنی خود را نوشته است و یافته هایی در جهت تایید آنها ارائه کرده است.)

تاثیرپذیری کشورهای مختلف در پدیده گذار به کربن صفر یکسان نیست

5 – ریسک و هزینه غرق شده بالایی دارد.

به موازات اینکه در دوره گذار دارایی های با انتشار کربن پایینتر افزایش می یابند و دارایی های آلاینده تر کاهش میابند، ریسک هایی شامل افزایش قیمت انرژی و تلاطم های عرضه انرژی بروز می کند. (همان چیزی که اوایل 2022 در بازار گاز اروپا اتفاق افتاد و شاهد افزایش بی سابقه قیمت گاز طبیعی بود). از طرف دیگر تخمین زده می شود طی دوره گذار حدود 2.1 تریلیون دلار دارایی های سرمایه ای مربوط به نیروگاه های فعلی بلااستفاده به حال خود رها شوند.

6 – از طرفی سرشار از فرصت است!

تغییر به دنیای انتشار خالص صفر فرصت هایی را برای مشاغل و کشورها ایجاد می کند. که می توانند در سه حوزه باشند:

1. محصولات و فرآیندهای کربن زدایی
2. جایگزینی محصولات و فرآیندهای با آلایندگی بالا با محصولات کم‌آلاینده
3. پیشنهادهای جدید برای کمک به کربن زدایی از جمله ورودی های زنجیره تأمین، زیرساخت ها و خدمات پشتیبانی

فرصت های جدید در دوره گذار انرژی به کربن صفر

آیا قیمت نفت بالای 80 دلار باقی می ماند؟ آیا دوره نفت رو به پایان است؟

برای پاسخ به این سوال کلیک کنید

همچنین می‌توانید پیش بینی قیمت نفت خام 2021 تا 2050 را مطالعه کنید.