تفاوت برنامه ریزی بودجه سالانه عملیاتی با برنامه استراتژیک

در سال‌های اخیر، اهمیت برنامه‌ریزی بودجه عملیاتی بیشتر شده است، زیرا این رویکرد به سازمان‌ها و دولت‌ها اجازه می‌دهد تا عملکرد خود را به‌طور دقیق‌تر ارزیابی کنند. بودجه عملیاتی بر مبنای اهداف و نتایج مشخص تهیه می‌شود و به دنبال ایجاد شفافیت و پاسخگویی بیشتر در استفاده از منابع مالی است. این نوع برنامه‌ریزی، امکان پیگیری مستمر عملکرد و تعدیل بودجه در صورت نیاز را فراهم می‌آورد.

علاوه بر این، با توجه به تغییرات سریع اقتصادی و نوسانات بازار، ترکیب برنامه‌ریزی بودجه سالانه با رویکردهای عملیاتی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند و در مواجهه با تغییرات غیرمنتظره، عملکرد خود را حفظ کنند. این ترکیب به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا بودجه‌بندی دقیق‌تر و مبتنی بر داده‌های واقعی داشته باشند، که در نهایت به تحقق اهداف استراتژیک کمک می‌کند.

پیشبرد عملیات سالانه یک شرکت با برنامه ریزی های دقیق

برنامه ریزی بودجه ؛ ضرورت وجود برنامه ریزی برای به تحقق نشستن اهداف یک شرکت یا سازمان بسیار حیاتی و مثمر به ثمر می باشد. در صورتی که شرکت یا سازمانی خاص بتوانند اهداف بلند مدت خود را در طی یک سال کاری به ثمر نشاند تا نتیجه و برآوردی مفید در پی داشته باشند.

بنابراین اصل برنامه ریزی برای هر سرمایه گذاری و کار بلند مدتی یکی از اصلی ترین و ضروری ترین کارهایی است که می بایست حتما در تمامی سازمان های دولتی و خصوصی و شرکت های مختلف صورت گیرد چرا که هر گونه اقدامات خودسرانه بدون وجود برنامه ریزی طبعا تبعاتی در پی خواهد داشت و نمی توان گام های مثمر به ثمری در خصوص به تحقق نشستن اهداف مورد نظر خود برداشت.

برنامه ریزی به شما کمک می کند تا با انتخاب یک تصمیم درست و مدبرانه، مسیر درستی را برای رسیدن به اهداف شرکت خویش طی کنید تا بدون حدس و گمان و تصمیم های نابخردانه بتوانید تصمیمی صحیح گرفته و مسیر خود را به درستی طی کنید تا از بودجه بیشترین بهره وری را داشته و زودتر به اهداف مورد نظر خویش نائل آیید.

برنامه ریزی به شکل بلند مدت در هر شرکت و سازمانی به طور کلی به سه صورت انجام می گیرد که عبارتند از:

برنامه استراتژیک، برنامه بودجه و عملیاتی، برنامه تاکتیکی.

در ادامه پس از ارائه تعریفی جزئی در خصوص برنامه استراتژیک بلندمدت و برنامه و بودجه سالانه به ارائه عمده ترین تفاوت های میان این دو روش برنامه ریزی اشاره می شود تا بتوانیم این دو را به طور کامل از همدیگر تفکیک داده و مهمترین تفاوت های میان آن دو را تبیین ساخت.

برنامه استراتژیک بلندمدت

همان طوری که گفته شد؛ یکی از ضروری ترین کارها برای رسیدن به اهداف مورد نظر یک سازمان یا شرکتی خاص وجود برنامه ریزی است.

یکی از این برنامه ریزی های بلندمدت را برنامه استراتژیک می نامند. برنامه ریزی استراتژیک به واقع اهداف و رسالت کلی یک سازمان را در بازه زمانی بلند مدت مورد تبیین قرار می دهد.

این اهداف بایستی جامعیت داشته و در سطح عالی سازمان یا شرکت به صورت کاملا مدبرانه و دقیق در یک چارچوب بندی مشخصی به پیش روند تا پس از به پایان رسیدن این بازه زمانی بلند مدت بتوان برآورد خوب و مفیدی را از آن به جا آورد تا نتیجه مطلوبی از آن حاصل گردد.

برای به ثمر نشستن اهداف یک شرکت با استفاده از برنامه استراتژیک می بایست مراحل چهارگانه آن به طور کامل انجام گیرد تا بتوان در نهایت نتیجه مطلوب را به دست آورد.

برنامه و بودجه سالانه عملیاتی

در کنار برنامه استراتژیک – همان طور که گفته شد- برنامه ریزی دیگر با عنوان برنامه و بودجه سالانه عملیاتی وجود دارد که در این بخش در ابتدای امر به ارائه تعریف آن پرداخته می شود تا عمده ترین تفاوت های این نوع از برنامه ریزی با برنامه استراتژیک واضح تر و ملموس تر گردد.

به طور کلی برنامه ریزی بودجه سالانه عملیاتی شامل تمامی فعالیت ها و اقدامات ویژه ای می باشد که این بودجه ها به منظور نائل آمدن به اهداف مورد نظر یک شرکت یا سازمانی خاص تعیین شده است.

بنابراین شامل اقدامات تفصیلی در جهت رسیدن به اهداف مورد نظر آن شرکت یا سازمان می باشد تا با توجه به بودجه ای که دارند، به گونه ای برنامه ریزی کنند که با همان بودجه به اهداف مورد نظر خویش دست یابند و به این صورت نباشد که پیش از رسیدن به هدف مورد نظر خویش بودجه خود را بیهوده خرج کرده و با کمبود بودجه برای رسیدن به هدف مورد نظر خویش مواجه گردند.

بنابراین برنامه ریزی در جهت برنامه و بودجه سالانه در سطح مدیریت های اجرایی مطرح شده است تا با نائل آمدن به اهدافی مشخص، محدود و عینی به عمده ترین فعالیت های خویش روی آورند.

تفاوت برنامه ریزی بودجه سالانه با برنامه استراتژیک

با ارائه تعاریفی که در خصوص هر یک از برنامه ریزی های ممکن در شرکت ها و سازمان های مختلف صورت گرفت؛ تفاوت هایی میان برنامه ریزی بودجه سالانه با برنامه استراتژیک به وضوح آشکار شد که از جمله مهمترین آن ها می توان به این مورد اشاره کرد که برنامه استراتژیک در سطوح عالی سازمان طراحی شده است و بیشترین تأکید آن روی تأثرگذاری این نوع برنامه ریزی ها و منافع آتی سازمان می باشد.

این در حالی است که برنامه ریزی عملیاتی معمولا در سطوح میانی و پایه ای سازمان طرح ریزی شده است و عمده ترین تأکید آن نیز روی کارایی و بازدهی می باشد و بر منافع فعلی سازمان و نه آینده آن ها تأکید می ورزد.

از طرفی دیگر ساختار برنامه استراتژیک بسیار منعطف و متناسب با تغییرات می باشد ولی ساختار برنامه ریزی برنامه بودجه سالانه عملیاتی، ساختار سازمان و محیط با ثبات نسبی می باشد. در برنامه ریزی بودجه سالانه معمولا روش های کار پیشتر مورد آزمایش واقع شده و دستاوردهای گذشته همگی موجود می باشند؛ این در صورتی است که برنامه ریزی استراتژیک تابع ارزش ها و ایدئولوژی های حاکم بر جامعه است و رویکردی رو به آینده در پیش دارد.

حل مسائل اساسی به جهت رشد و توسعه کلی جامعه

در برنامه ریزی استراتژیک معمولا به حل مسائل اساسی به جهت رشد و توسعه کلی جامعه توجه و اهتمام ورزیده می شود ولی در برنامه بودجه سالانه که بیشتر مبتنی بر تجربیات گذشته با ریسک پذیری کمتر است، بیشتر به اقدامات جزئی تر برای رسیدن به اهداف مورد نظر سازمان یا شرکتی خاص پرداخته می شود و بر خلاف برنامه ریزی استراتژیک بیشتر به مسائل محدود تر و جزئی تر پرداخته می شود و یک بازه زمانی کوتاه مدت تری را در بر می گیرد.

در حالی که برنامه ریزی استراتژیک این گونه نیست و با پیش بینی آینده ای روشن و در راستای به تحقق نشستن اهداف سازمان یا شرکت با رویکردی آینده نگرانه و نگرشی جهت دار و گسترده در یک بازه زمانی بلندمدت فعالیت های خود را به پیش می برند تا بتوانند با سنجیدن امور و امکانات احتمالی موجود به طور هدفمندی برنامه ریزی های خود را رو به جلو به پیش برده تا به هدف مورد نظر خویش نائل آیند.