تاریخچه برنامه ریزی در ایران و جهان (قسمت چهارم)

تاریخچه برنامه ریزی در ایران و جهان(قسمت چهارم)

در این بخش از سری مقالات تاریخچه برنامه ریزی در ایران و جهان سعی داریم به بررسی برنامه سوم و چهارم بپردازیم.

برنامه سوم توسعه

این برنامه طی سال های 1383-1379به مرحله اجرا در آمد.

این برنامه دارای بیست وشش فصل و شامل سه حوزه فرابخشی ، بخشی و نظارت و اجرا است. برنامه سوم توسعه با استفاده از تجربه و عملکرد برنامه های اول و دوم توسعه توسط دولت اصلاحات تهیه و تدوین شد.

برنامه ریزی و تاریخچه آن در ایران

مهم ترین اهداف برنامه سوم توسعه

1- اصلاحات اداری و مدیریتی

2-رشد اشتغال

3-اصلاح امور مالیاتی

4-خصوصی سازی

5-افزایش رشد اقتصادی کشور

موفقیت های برنامه سوم

1-ایجاد حساب ذخیره ارزی

2-رشد سرمایه گذاری خارجی

3-اصلاح نظام ارزی (یکسان سازی نرخ ارز و ثبات در بازار ارز)

4-اصلاح و آزادسازی بازار مالی کشور

5-اصلاح نظام بودجه ریزی

6-نرخ رشد اقتصادی به نسبت مطلوب

7-کاهش تقریبی نرخ تورم

8-توجه به علم و فناوری و حوزه تکنولوژی اطلاعات و اصلاحات اداری و مدیریتی

 مهم ترین ناکامی های برنامه سوم توسعه

برنامه و بودجه

1-افزایش بی رویه واردات

2-افزایش کند صادرات غیرنفتی

3-افزایش حجم نقدینگی

4-وابستگی شدید بودجه به درآمد های نفتی

5-روند ناقص و کند خصوصی سازی

6-هدفمندنبودن یارانه ها

7-عدم وصول درآمد های مالیاتی

8-رشد کم اشتغال

برنامه چهارم توسعه

برنامه ی چهارم توسعه از سال 1384 تا 1388 در چارچوب سند چشم انداز20 ساله تهیه و تصویب شد.

نكته ی مهم این برنامه تصویب آن در اواخر دوره ی اصلاحات بود كه مورد توجه دولت نهم قرار گرفت ضمن اینكه اجرای این برنامه با انحلال سازمان برنامه بودجه در دولت «محمود احمدی نژاد» همراه شد.
برنامه ی چهارم با عنوان «برنامه ی توسعه ی پایدار با رویكرد جهانی» به طور همزمان نگاه به تحولات جهانی و مباحثی همچون جهانی شدن، تقسیم كار بین المللی و همگرایی سیاست ها را دنبال می كرد و از همین رو موجب دگرگونی رویكردهای توسعه كشور می شد.

توجه به رشد سریع اقتصادی و مقوله هایی همچون پیشرفت های علمی، محیط زیست و آمایش سرزمینی و توازن منطقه ای نیز از نكته های بارز این برنامه بود. علاوه بر این، برنامه ی چهارم به توسعه ی فرهنگی، قضایی و تامین امنیت و تقویت توان دفاعی كشور نیز توجه ویژه  داشت.

بخش های برنامه چهارم

1-بخش اول:رشد اقتصاد ملی دانایی محور در تعامل با اقتصاد جهانی

2-بخش دوم:حفظ محیط‌زیست، آمایش سرزمین و توازن منطقه‌ای

3-بخش سوم:توسعه سلامت، امنیت انسانی و عدالت اجتماعی

4-بخش چهارم:صیانت از هویت فرهنگی اسلامی-ایرانی

5-بخش پنجم: تامین امنیت ملی

6-نوسازی دولت و ارتقای اثر بخشی حاکمیتhttps://fa.wikisource.org/wiki

شکست برنامه

در پایان برنامه، متوسط رشد كشور از میزان 7.4 درصد پیش بینی شده كمتر بود. این برنامه در كنترل بیكاری نیز ناموفق بود و بیكاری از 10.1 درصد بالاتر رفت و به 12.7 رسید. نرخ تورم نیز نسبت به پیش بینی ها بیشتر شد.

قسمت اول از برنامه های توسعه ای ایران (این مطلب را از بخش اول مطالعه کنید)