انواع تابلوهای بورس و فرابورس؛ رنگ تابلوهای بورس

امروزه بورس و فرابورس جزء اصلی‌ترین بخش‌های مالی هر کشوری هستند. رونق و توسعه بورس و فرابورس می‌تواند منجر به رونق بازارهای مالی و در نهایت اقتصاد یک کشور شود، چرا که این بازارها یکی از مهمترین منابع شرکت‌های پذیرفته‌شده می‌باشند. یکی از دانش‌های ابتدایی که برای فعالیت در این بازار لازم است، عبارت از شناخت تابلوهای موجود در آن است. در این مقاله سعی می‌شود که انواع تابلوهای بورس به زبان ساده توضیح داده شود.

انواع تابلوهای بورس

در بورس اوراق بهادار ایران دو بازار داریم که عبارت از بازار اول و بازار دوم است و پذیرش سهام فقط در یکی از این تابلوها صورت می‌گیرد. همچنین شرکت‌هایی که می‌خواهند سهامشان در بورس معامله شود، باید تقاضای پذیرش سهام خودشان در یکی از تابلوهای اصلی یا فرعی بورس را ارائه دهند. سازمان بورس هم شرکت‌ها را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد و نماد آن‌ها را در یکی از تابلوها ثبت می‌کند. در صورتی که شرکت‌ها شرایط عضویت در هیچ یک از این بازارها را نداشته باشند، این امکان وجود خواهد داشت که سهام آن‌ها در بازار فرابورس مورد معامله قرار بگیرد که این بازار هم دارای شرایط خاصی است.

در فرآیند مربوط به بررسی شرایط شرکت‌ها برای قرار گرفتن در یکی از بازارها، شرکت‌هایی برای قرار گرفتن در بازار اول اولویت خواهند داشت که از نظر میزان فعالیت و کارایی، میزان نقدشوندگی و همچنین میزان سرمایه شرایط بهتری نسبت به سایر شرکت‌ها داشته باشند. شرکت‌هایی که امتیاز مناسبی در این فاکتورها جذب نکنند، به عنوان شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار دوم فعالیت خواهند داشت. در بازار اول هم دو تابلوی اصلی و فرعی وجود دارد که در ادامه بیشتر توضیح داده می‌شوند.

شرایط شرکت های فعال در تابلوی اصلی بازار اول بورس

سابقه فعالیت شرکت، اصلی‌ترین عامل برای پذیرفته شدن شرکت در این تابلو است. سابقه فعالیت حداقل به میزان سه سال و حداقل 1000 میلیار ریال سرمایه ثبت‌شده از جمله شرایط شرکت‌ها برای پذیرفته شدن در این تابلو است.  ملاک دوم برای قرار گرفتن شرکت‌ها در این تابلو عبارت از وضعیت مالی شرکت است. شرکت‌هایی که دارای سیستم حسابداری کاراتری هستند، برای پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول بورس اولویت خواهند داشت.

ملاک‌های سوم و چهارم پذیرش شرکت‌ها در این تابلو عبارت از نداشتن زیان انباشته و سودآور بودن حداقل در سه دوره متوالی است.  علاوه بر این حداقل 30 درصد دارایی‌های این شرکت‌ها باید متعلق به صاحبان سهام باشد. ملاک‌های بعدی این شرکت‌ها عبارت از نبود موارد مردودی یا عدم اظهارنظر توسط حسابرس می‌باشد؛ در واقع صورت‌های مالی این شرکت‌ها باید شفافیت داشته باشند و هیچ ادعایی نسبت به صورت‌ها وجود نداشته باشد.

شرایط شرکت های فعال در تابلوی فرعی اول بورس

شرکت‌هایی که در این تابلو قرار گرفته‌اند، شرایط راحت‌تری را نسبت به شرکت‌های پذیرفته‌شده در تابلوی اصلی دارند. تفاوت اصلی ملاک پذیرفته شدن در این تابلو نسبت به تابلوی اصلی مربوط به میزان سودآوری است. سودآور بودن حداقل در دو دوره‌ی متوالی و داشتن سرمایه ثبت‌شده حدقل به میزان 500 میلیارد ریال از جمله ملاک‌های پذیرفته شدن شرکت‌ها در این تابلو می‌باشد. تفاوت دیگری که مابین این تابلو و تابلوی اصلی وجود دارد عبارت از این است که حداقل 20 درصد از کل دارایی‌ها باید متعلق به صاحبان سهام باشد. املاک دیگری که برای قرار گرفتن شرکت در این تابلو وجود دارد، عبارت از میزان شناوری سهام این شرکت‌هاست که نباید از 15 درصد کمتر باشد. سایر شرایط شرکت‌های پذیرفته‌شده در این تابلو همانند شرایط شرکت‌های پذیرفته‌شده در تابلوی اصلی اول بورس است.

انواع تابلوهای فرابورس

این بازار هم با مجوز شورای عالی بورس فعالیت می کند و شبیه بازار بورس است. همانطور که در بالا هم بیان شد، شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، در فرابورس پذیرفته می‌شوند. همچنین شرکت‌های فعال در بورس که شرایط فعالیت در این بازار را به مرور از دست می‌دهند، در بازار فرابورس پذیرفته می‌شوند.

فرابورس دارای 5 بازار مختلف است. بازارهای اول و دوم فرابورس مربوط به شرکت‌های سهامی عام می‌باشد. بازار بعدی که در فرابورس وجود دارد و مختص معاملات خاصی همانند معاملات بلوکی است، عبارت از بازار سوم می‌باشد. فعالیت اصلی این بازار عبارت از عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار می‌باشد. بازار چهارم فرابورس هم عبارت از بازار ابزارهای مالی نوین (همانند اوراق خزانه و …) است که پذیرش سایر اوراق بهادار در آن صورت می‌گیرد. بازار پایه آخرین بازار مربوط به فرابورس است که دارای سه تابلو با رنگ‌های مختلف است. شرکت‌هایی که شفافیت اطلاعاتی ندارند و فاقد ویژگی قرار گرفتن در تابلوهای قبلی می‌باشند، در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند.

رنگ تابلوهای بورس

بر اساس قوانین جدید سه رنگ به تابلوهای بازار پایه نسبت داده شده است که عبارتند از:  

• زرد: دارای نوسان معاملات سه درصد است. در صورت وجود داشتن صف خرید یا صف فروش طی سه روز به طور متوالی، دامنه نوسان در روز بعدی 5 درصد خواهد بود و بعد از آن به همان دامنه نوسان قبلی بر می‌گردد.
• نارنجی: دارای نوسان معاملات دو درصد است. در صورتی که وجود داشتن صف خرید یا صف فروش به مدت سه روز متوالی برای این سهم و معامله شدن حداقل دو ده هزارم (0.0002)  سهام شرکت در پایان هر جلسه معاملاتی، دامنه نوسان روز بعدی چهار درصد خواهد بود و بعد از آن به دامنه قبلی برخواهد گشت.
• قرمز: معاملات مربوط به سهام این شرکت‌ها دارای نوسان یک درصد است. در صورتی که صف خرید یا صف فروش در سه روز متوالی وجود داشته باشد و حداقل دو ده هزارم سهام شرکت در پایان هر جلسه معامله شود، این سهام در روز بعدی دامنه نوسانی دو درصدی خواهد داشت و بعد از آن دامنه نوسان به محدوده‌ی قبلی برخواهد گشت.

لینک مرتبط (TSETMC)