پیشبینی نرخ ارز و روش های آن

در گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان سعی شده تا ضمن تعاریف برخی اصطلاحات رایج، به یکی از پر مخاطب ترین عوامل موثر بر متغییرهای اقتصادی یعنی نرخ ارز پرداخته شود و نسبت به پیشبینی نرخ ارز توسط مدل های مختلف اشاره شود به همین منظور تا آخر مطلب ما را دنبال کنید.

تعریف پیشبینی

پیش بینی از نظر لغوی به معنای  حزم، دوراندیشی و عاقبت اندیشی می باشد. اما به طور کلی پیش بینی به معنای جریان و فرایند تخمین موقعیت های تاریک و ناشناخته است.

 

برای دانلود گزارش پیش بینی نرخ ارز کلیک کنید.

 

هدف از پیش بینی نرخ دادها چیست؟

به طور معمول ما از پیش بینی برای پی بردن به چگونگی رخ داد یک واقعه مربوط به زمان آینده استفاده می کنیم که این فرآیند در اکثر موقعیت های زندگی انسانها ساری و جاری میباشد. و یا شاید پیش بینی همان طور که از اسمش پیداست به معنای تعیین مقدار و حجم معینی از کالا یا خدمات مورد نظر در یک برهه زمانی مشخص از آینده است. به طور مثال میزان تقاضای خودرو در سال آینده چگونه خواهد شد؟ ویا نرخ ارز چه تغییری خواهد کرد؟

اما آیا پیش بینی فقط در متغیر قیمت صادق است؟

قطعا پاسخ منفی است، بلکه پیش بینی در مسائل شخصی، خانوادگی، اجتماعی، جوامع و کشور ها ، پیش بینی های اقتصادی و… رایج است و کاربرد دارد. در واقع پیش بینی در مسائل کشوری و همچنین مسائل جهانی و بین المللی رنگ دیگری به خود می‌گیرد، به طوری که می‌توان تحت عنوان آینده‌نگری آن را تعبیرکرد. پیش بینی به صورت کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت یک پیشگویی متفاوت را در اختیار افراد میگذارد.و نیز افراد بر حسب تجربیات گذشته ی خود پیش بینی هایی را برای حوادث آینده  در نظر میگیرند.

مسائل پیش بینی

به طور کلی دو گروه مسئله وجود دارد که در آنها پیش‌بینی انجام می‌شود:

الف) دسته اول مسائلی هستند که خروجی در آنها یک متغییر اسمی است. هدف از این پیش بینی در این مسائل این است که مشخص شود هر ورودی به چه طبقه ای تعلق دارد.

ب) دسته ی دوم مسائلی هستند که خروجی در آنها متغییری عددی است . پیش بینی در این مسائل به واسطه ی تخمین یک متغیر پیوسته انجام میگیرد.

نرخ ارز

می‌دانیم که یکی از مهمترین مولفه های اقتصادی نرخ ارز است. به عبارتی می توان گفت یکی از معما هایی که در مطالعات اقتصاد بین الملل وجود دارد پیشبینی نرخ ارز است . در چند دهه قبل  عکس از این تصور ها بر این موضوع بود که مدل‌های اقتصادی به ویژه مدل های پولی یکی از اساسی ترین ابزارها برای پیشبینی نرخ ارز هستند اما با گذشت زمان این مدلها عملکرد ضعیفی را در پیشبینی نرخ ارز از خود نشان دادند و در این میان مطالعات تجربی به حمایت کمی از این مدلها پرداخت و این موضوع موجب شد که نسبت به مفید بودن این مدل ها در پیشبینی نرخ ارز و تردید جدی به وجود بیاید.

اما به طور کلی در توضیح مسئله ی نرخ ارز میتوان گفت ؛ نرخ ارز در هر کشوری ابزاری محسوب می‌شود که می‌توان به واسطه آن میان قدرت اقتصادی و سیاست های ارزی دولت رابطه ی مفیدی ایجاد کرد،  و پروسه ی پیشروی نظام اقتصادی آن کشور را تا حدودی پیش بینی کرد. این مسئله همان دلیلی است که موجب می‌شود پیش بینی نرخ ارز در تمامی کشورها امری حائز اهمیت باشد که ما در گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان این موضوع را دنبال می کنیم.

نگاهی اجمالی به نرخ ارز در ایران:

میدانیم آگاهی از تغییرات نرخ ارز می‌تواند مقامات پولی را برای طراحی یک سیاست پولی کارا به منظور تثبیت قیمت ها و افزایش سطح اشتغال مهیا کند و مردم را از تاثیرات مخرب آن در سایه حمایتی خود قراردهند. پس با اندکی مطالعه و تحقیق دریافت می‌شود که در طول ۴۰ سال اخیر در کشور ایران رویه نرخ ارز رسمی و بازاری سیری صعودی داشته است. به طوری که می‌توان گفت در سال های ۱۳۵۲ تا ۱۳۷۱ نرخ ارز کشور ایران ثبات قابل قبولی را داشته است و مسئله بسیار مطلوب و حائز اهمیت بوده است اما بعد از سال ۱۳۷۱ بانک مرکزی کشور سیاستی را در پیش گرفت که نرخ ارز را تک نرخی کند .این جایگزینی و جانشینی که سبب شد نظام چند نرخی به حاشیه برود و نظام تک نرخی جای آن را بگیرد به طور نسبی منجر به افزایش انعطاف در نرخ ارز شد.

مدل های پیشبینی نرخ ارز

بعد از فروپاشی نظام برتون وودز در  دهه ۱۹۷۰ نظام ارزی موجود ایجاد شد. این مسئله موجب شد که نخبگان تحقیقات و تلاش‌های مختلفی را برای این که نرخ ارز را پیش بینی کنند انجام دهند اما به طور کلی می‌توان گفت برای طبقه بندی و مدل های پیش بینی نرخ ارز توافق نظری وجود ندارد. دسته‌ای از محققان هستند که  معتقدند مدل‌های پیش‌بینی نرخ ارز به سه دسته تقسیم میشوند.

 این سه دسته عبارتند از:

• مدل ساختاری (fundamental models )
• مدل های تنکیکال (technical midels )
• مدل های جایگزین (altemtive models )

برخی دیگر از محققان معتقدند که مدل های پیش بینی نرخ ارز به چهار گروه تقسیم می‌شوند. بدین شکل که علاوه بر سه مدل قبل مدل دیگری که موسوم به ” مدل فرضیه بازار کارآ (efficiency market hypothesis ) است را نیز در نظر می‌گیرند.

مقایسه مدل های مذکور

مدل تکنیکال بر اساس نوسانات گذشته، نرخ ارز را برای حال و آینده پیش بینی می کند و این در حالی است که مدل ساختاری به واسطه ی محاسبه ی مبتنی بر متغیرهای اقتصادی کلان نرخ ارز را محاسبه می‌کند. مدل جایگزین در واقع همان مدل غیر متعارف برای پیشبینی نرخ ارز محسوب می‌شود که رویکردی متفاوت دارد و اما در آخر مدل فرضیه بازار کارا این فرضیه را در نظر می‌گیرد که ممکن است نوسانات نرخ ارز پیش بینی ناپذیر باشند.

کدام مدل پیش بینی نرخ ارز بهتر است؟

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بخواهید نرخ ارز را پیش بینی کنید اما نمی دانید که استفاده از کدام مدل شما را برای رسیدن به اهدافتان همیاری خواهد کرد. محققان  راجع به اینکه کدام یک از این مدلها کارآمدتر و کدام یک کمتر کاربرد دارد، اتفاق نظری ندارند. ما در گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان راه را با استفاده از دانش روز دنیا  برای شما سهل و آسان می کنیم.

مدل های فرضیه ی بازار کار

پیروان این مدل معتقدند که کارایی بازار ارز بسیار توانمند و قدرتمند است به طوری که گاهی پیش بینی نرخ ارز و تغییرات آن غیرممکن است . به عبارت ساده تر می توان گفت تغییرات نرخ ارز پیش بینی پذیر نیست که این مسئله به معنای کاربرد فرضیه ی گام برداری تصادفی می باشد.

نکته حائز اهمیت این است که اگر بازار ارز خارجی به طور کامل کارا باشد تمامی اطلاعات در نرخ ارز جاری منعکس می‌شود و این نرخ ارز فقط در زمانی دچار دگرگونی میشود، که برخی اطلاعات جدید اعلام شوند و چون کسی به طور حقیقی نمی‌داند این اطلاعات  از چه نوع اطلاعاتی هستند و کِی اعلام میشوند، پس نرخ ارز غیر قابل پیش بینی است. بر حسب این مدل این گونه به نظر می رسد که هر تغییری که در آینده در نرخ ارز رخ دهد از نوسانات گذشته نرخ ارز جدا و مستقل است پیشبینی نرخ ارز را برای آینده ناممکن می‌کند.

کدام مدل پیش بینی بهتر است

مدل های ساختاری پیش بینی نرخ ارز

بعد از سقوط نظام برتون وودز در نیمه دوم قرن بیستم مدل های ساختاری معروف شدند و  بر روی روال افتادند. تاثیر این مدلها فقط بر روی یکسری از متغیرهای مشخص از اقتصاد کلان نرخ ارز است به عبارتی ساده تر این مدلها فقط دسته ای از متغیرهای مشخص  اقتصاد کلان را تحت تاثیر قرار میدهد در واقع همین امر سبب شده که این مدلها با نام “مدل اقتصادی کلان” شناخته شوند.البته برخی از محققان معتقدند که مدل های اقتصادی کلان که در اقتصاد زمان حال دیده می‌شوند برای پیش بینی نرخ ارز نابجا هستند. دسته دیگر از محققان مدل‌هایی را به عنوان گروه جایگزین مطرح کردند،که آن مدل های مطرح شده برای پاسخگویی به شکست مدل های ساختاری ایجاد شده بودند.

 انواع مدل ها ساختاری پیشبینی نرخ ارز عبارتند از:

 ریزساختاری(microstructure model ),

پست کینزین (post-keynesian ),

مالیه رفتاری(behavioral finance ),

تئوری چاوز و همکاران (chaos and others ).

 .مدل های ساختاری به چند شکل طبقه بندی میشوند؟

انواع طبقه بندی مدل های ساختاری پیش بینی نرخ ارز:

تئوری برابری نرخ بهره:

فرض اصلی این تئوری این است که نرخ بهره بر حسب پول دو کشور متفاوت باید با یکدیگر برابر باشند. اگر نرخ بهره در کشور (الف) بالاتر از نرخ بهره پرداختی کشور (ب) باشد در این صورت ارزش پول کشور (الف) در مقایسه با ارزش پول کشور (ب) حتما باید  کاهش پیداکند تا بتوان نرخ بهره حقیقی این دو کشور را با هم برابر کرد.

به عبارتی ساده تر می توان بیان کرد که تئوری نرخ بهره بیان می کند که نرخ بهره در کشورهایی که نرخ بهره بالاتری دارند باید ارزان‌تر و در کشورهایی که نرخ بهره پایین تری دارند باید گران تر باشد تا تعادل و توازن لازم ایجاد شود.

مدل ماندل فلمینگ:

نظریات ماندل در سال(۱۹۶۸) و فلمینگ در سال (۱۹۶۲) این مدل را شکل میدهد.انچه در این مدل بسیار حائز اهمیت است سرمایه تراز پرداخت ها می باشد‌. به طور کلی می‌توان گفت مازاد تقاضای خالص برای ارز،  همان میزان تراز پرداخت ها در این مدل تلقی میشود . و تعادل و توازن و همچنین نرخ ارز شناور این مقدار یعنی همان مازاد تراز پرداخت ها باید برابر با صفر باشد.

برای دانلود گزارش پیش بینی نرخ ارز کلیک کنید.

تئوری برابری قدرت خرید:

 این تئوری جزء آن دسته از تئوری های برجسته و معروف می باشد.‌ مفهوم اصلی این تئوری این است که اگر در یک کشور قیمت‌ها افزایش پیدا کنند و بالا بروند ارزش پول آن کشور در مقایسه با کشور دوم کاهش پیدا می‌کند و همین امر قدرت خرید مقدار معینی از کالا در کشورهای مختلف برابر باشد.

مدل پولی:

مدل پولی به واسطه عرضه و تقاضای پول داخلی و خارجی نرخ ارز را مدل سازی می‌کند. در این مدل به واسطه عرضه و تقاضای پول در هر کشوری دو فرض در نظر گرفته می‌شود:

الف) میزان تقاضای ارز یعنی همان پول خارجی ، وابسته به درآمد واقعی، نرخ بهره، سطح عمومی قیمت ها است.

ب) میزان عرضه ارز یعنی پول خارجی از طریق بانک مرکزی و به شکل مستقل تعیین می‌شود.

مدل های تکنیکال:

مدل تکنیکال که با نامهای دیگری مانند رویکرد سری زمانی یا تک متغیره شناخته می‌شود. مدلی است که نوسانات و ارتعاشات گذشته را و همینطور پروسه تغییرات نرخ ارز را پیش‌بینی می‌کند و از آن برای روند نرخ ارز در آینده استفاده می‌کند. علت توسعه مدل سازی تکنیکال این بود که برخی از مدل های بنیادی در توضیح و پیش‌بینی نرخ ارز کوتاه‌مدت ناکام و ناتوان بوده اند. این مدل این فرض را که “گذشته خود را مکرراً تکرار میکند.” اساس کار خود قرار میدهد. به عبارتی ساده تر پیشبینی نرخ ارز بر پایۀ عملکرد گذشته ی برخی متغیرها پایه گذاری شده است.

 بُن های مدل تکنیکال پیشبینی نرخ ارز :

الف) تمامی عواملی که در نرخ ارز اثرگذار هستند و در قالب نمودار هایی عرضه می شوند، در رفتار مشاهده شده نرخ ارز نیز منعکس می‌شوند.

ب) تغییرات ایجاد شده در نرخ ارز بر حسب روند تداوم می باشد توازن و تعادل میان عرضه و تقاضا یک روند متحرک را ایجاد می‌کند که این روند باید تا زمانی که پایان می‌یابد سالم و دست نخورده باقی بماند.

ج) رفتارهایی که در بازار مشاهده می‌شود قابل تکرار هستند.

قانون قیمت واحد

می دانیم که نرخ هر کالا و خدمات در بازار به واسطه عرضه و تقاضای آن کالا و خدمات تعیین می‌شود. در کشورها نرخ ارز هم همین‌گونه پیش بینی و تعیین می‌شود.

برای تجزیه و تحلیل نرخ ارز به روش ساده آن را به دو قسمت تقسیم کرده اند:

 در گام اول باید چگونگی نرخ ارز در مدت زمان طولانی(بلند مدت) را  تعیین کرد. در گام دوم به واسطه تعیین چگونگی نرخ ارز در بلندمدت دانشی حاصل می شود که ما بر حسب این دانش می‌توانیم نرخ ارز را در مدت زمان کوتاه( کوتاه مدت) پیش بینی و تعیین کنیم.

سری های زمانی

در سال‌های اخیر این داده ها به شکل منظم ثبت شدند و این شرایط سبب ایجاد بانک های اطلاعاتی در تمام دنیا شد. این امر موجب شده که رغبت برای استفاده از سری های زمانی بیشتر شود.

تفاوت سری های زمانی و رگرسیون

به طور کلی می‌توان گفت تفاوت میان سری های زمانی با سایر روش‌های مدل سازی من جمله رگرسیون وجود دارد این است که، ما در سری های زمانی با استفاده از اطلاعات قبلی مقادیر آینده را پیش‌بینی و تعیین می‌کنیم و این در حالی است که در روشهای مدلسازی با استفاده از متغیرهای دیگر سعی می شود که متغیر مورد نظر پیش بینی و تعیین شود.

و همین امر موجب می شود که توانایی سری های زمانی در پیش بینی کاهش پیدا کند و کمتر شود. و هم چون در سری های زمانی ما به اطلاعات جانبی کمتری نیاز داریم تمایل به استفاده از این روش بیشتر و بیشتر می‌شود. در نهایت می توان گفت که پیش بینی سری های زمانی از جمله مهمترین زمینه‌های پیش‌بینی نرخ ارز است زیرا در آن به واسطه مشاهدات گذشته متغیری گردآوری می شود.، و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد تا روابط اساسی بین این مشاهدات مشخص شود و یک مدل توصیفی ایجاد شود و سپس مدل حاصل به منظور برون یابی سری های زمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

روش های پیش بینی تقاضا

بانگاهی ساده به مسائل به شکلی فوری میتوان متوجه شد که تقاضا را در جز به جز زندگی بشر میتوان مشاهده کرد. همین که انسان در انجام کار ساده ای مثل تهیه ی مواد غذایی به فروشگاه میرود ، خود تقاضا محسوب میشود اما چگونه می توانیم تقاضای موثر بازار را تشخیص دهیم؟ برای پیش بینی تقاضای موثر بازار روش های مختلفی وجود که شامل پیش بینی کیفی و پیش‌بینی کمی است. پیش‌بینی کمی با استفاده از روش های ریاضی و داده های جمع آوری شده و یا متغیرهای علت و معلولی تقاضا را پیش بینی می نماید. پیش‌بینی کیفی با استفاده از مشاهدات و ادراکات و تجربیات تصمیم‌گیرندگان و سیستم ارزشی انجام می‌شود.

روشهای کیفی پیش بینی:

روش های کیفی آن روشی است که پیش بینی را به صورت بحث و گفت و گو انجام میدهد و در این راستا به استنباط از نظر صاحب نظران ، خبرگان و کارشناسان میپردازد. به طور کلی می‌توان گفت روش‌های مهم کیفی پیش بینی تقاضا به صورت، ناظر هیئت مرکب از مسئولین اجرایی، روش جمع آوری نظر مدیران فروش، روش دلفی و روش بررسی بازار مصرف کنندگان مطرح می‌شود.

روش جمع آوری نظر مدیران فروش (sales for composite):

در این روش نظرات مدیران محلی فروش در هر ناحیه جمع‌آوری شده و بعد از اطمینان نسبت به واقعی بودن آن فرآیند، برایند آنها به عنوان پیش بینی تقاضا در نظر گرفته می‌شود. از نقاط ضعف این روش می‌توان مبتدی بودن بعضی از مدیران فروش و پیش بینی اغراق‌آمیز تقاضا به علت خوشبینی نسبت به فروش آینده و همچنین دست کم گرفتن فروش آینده برای رهایی از مسئولیت‌ها در آینده اشاره کرد.

نظر هیئت مرکب از مسئولین اجرایی jury of Executive opinion)):

این روش متداول ترین روش پیش بینی میباشد.که هم در روش کیفی و هم در روش کمی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش مسئولین تولید امور مالی فروش و بخش مهندسی به نقطه نظر مشترکی در مورد تقاضا می رسند و آن را مبنای برنامه‌ریزی قرار می‌دهند البته این روش متاثر از اعمال نظر مدیران و دخالت سلیقه آنها در پیش بینی تقاضا است‌.

روش دلفی( Delphi Method):

روش دلفی یک فرایند جمعی است که به خبرگان امکان پیش بینی آینده را می‌دهد .

این روش در مقایسه با روش هیئت مرکب از مسئولین اجرایی، سازمان یافته تر بود و زمان اجرای آن طولانی‌تر و تعداد افرادی که درگیر این روش می شوند هم بیشتر از روش هیئت مرکب از مسئولین اجرایی،است. در فرآیند دلفی افراد به سه گره تصمیم‌گیرندگان، پرسنل ستادی و پاسخ دهندگان به پرسشنامه ها تقسیم می‌شوند و پیش‌بینی توسط تصمیم‌گیرندگان مرکب از یک گروه پنج تا ده نفری خبرگان انجام می‌شود.

ایده اصلی در فرآیند دلفی همان فرآیند بازخورد اطلاعات است در این فرآیند ابتدا نتایج پرسشنامه اول بررسی شده و بعد از تبادل نظر اعضای تیم دلفی تغییرات لازم در پرسشنامه اولیه ایجاد نموده و پرسشنامه جدید برای پاسخ دهندگان ارسال میگردد و پاسخ دهندگان مجدداً به پرسشنامه جدید پاسخ می‌دهند این فرایند پالایش اطلاعات، ادامه یافته و در مرحله نهایی تصمیم‌گیرندگان خبره با توجه به اطلاعات نهایی اقدام به، پیش بینی آینده می نمایند.

روش بررسی بازار مصرف کنندگان( Consumer market survey):

این روش منعکس کننده نظرات و تمایلات مشتریان در مورد طرح های مصرفی آنها در آینده است. در این روش با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه تلفنی و یا مصاحبه حضوری اقدام به جمع‌آوری اطلاعات می‌شود. این روش هزینه و زمانبر است اما در مورد طراحی محصولات جدید و تخمین تقاضا برای آنها بسیار مفید ، هوشمندانه و کارگشا می باشد. لازم به ذکر است که در این روش دقت در جمع آوری اطلاعات بسیار حیاتی و ضروری بوده چرا که داده‌های نادرست تخمین صحیح ارائه نخواهد کرد.

روش های کمی پیش بینی:

تخمین ساده( Naive Approach)

 میانگین متحرک مدل‌های سری های زمانی  ( moving average )

روش های یکنواخت نمایی  (Exponential smoothing )

 بررسی روند ( trend projection )

رگرسیون خطی (linear regrecssion )

روشNaive Approach:

این روش ساده ترین روش در سری روشهای کمی پیش بینی میباشد.به واسطه ی این روش میتوان مقدار حقیقی ماه پیش را به عنوان پیش بینی برای ماه آینده در نظر گرفت. اما این روش در اکثر مواقع کاربرد چندانی ندارد.

روش moving average:

این روش که معمولا برای ۳تا۵ ماه گذشته استفاده میشود، این فرصت را در اختیار ما قرار میدهد که مثلا ۴ ماه گذشته را به عنوان الگو و پیش بینی برای  ماه بعدی قرار داد.

روش Exponential smoothing:

این روش به واسطه ی ضریب آلفا که مابین صفر و یک میباشد انجام میشود. همچنین این روش معمولا این ضریب بین 0.2 تا 0.4 مشخص میشود.

روش linear regrecssion:

در این روش مقادیر واقعی دوره ها در نظر گرفته میشود و این موضوع مشخصه ی اصلی روش رگریسون میباشد. نکته ی مهم در اجرای این روش این است که هر قدر تعداد دوره در این محاسبات افزون تر باشد نتیجه مطلوب تر خواهد بود. این روش به نسبت دیگر روش ها بهتر و دقیق تر است.

مدل های سری های زمانی:

در این مدل ها فرض بر این است که آینده تا بعدا دهه‌های گذشته بوده و با استفاده از داده های گذشته می‌توان آینده راپیش بینی کرد.

مدلهای علت و معلولی:

در این روش تاثیر متغیرهای مستقل یا همان علت‌ها بر متغیرهای وابسته یا همان پیش‌بینی معلولی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

قدم های یک سیستم پیش بینی:

۱_ تعیین کاربرد پیش بینی (با این پیش بینی به چه هدفی می‌خواهیم دسترسی پیدا کنیم؟)

۲_ تعیین و انتخاب اقلامی که باید پیش بینی شوند.

۳_ تعیین افق زمانی برای پیش بینی.

۴_ تعیین و انتخاب مدل پیش بینی.

۵_ تهیه داده های مورد نیاز جهت پیش بینی‌‌.

۶_ بررسی اعتبار مدل پیش بینی.

۷_ انجام پیش بینی.

۸_ اجرای نتایج پیش بینی.

برای دانلود گزارش پیش بینی نرخ ارز کلیک کنید.

برای دانلود گزارش پیش بینی تورم سال 1401 کلیک کنید.