شرکت ها و سازمان ها چه نیازی به برنامه ریزی دارند؟ | برنامه ریزی استراتژیک

امروزه نوسانات موجود در محیط کسب و کار باعث شده است که اکثر شرکت ها و سازمانها به جای بهره گیری از برنامه ریزی استراتژیک از استراتژیهای واکنشی بهره بگیرند. این نوع استراتژی ها برای رفع نیاز پیش آمده اتخاذ می شوند و به همین دلیل کوتاه مدت هستند و علاوه بر این در برخی مواقع منابع و زمان قابل توجهی از شرکت را به خودشان جذب می کنند. هر شرکت و سازمانی به منظور پیشگری از چنین شرایطی باید یک برنامه ریزی استراتژیک داشته باشند تا به جای داشتن نقش منفعل یک نقش موثر و با نفوذی در محیط کسب و کار خودشان داشته باشند.

در واقع شرکت ها با استفاده از برنامه ریزی می توانند توانمندی و شرایط محیطی خودشان را تجزیه و تحلیل کنند و در نهایت اهداف عملی و روش های رسیدن به آنها را مشخص کنند. بحثی که در این حوزه اهمیت بسزایی دارد، عبارت از نحوه تهیه یک برنامه موثر و کارا برای سازمان می باشد. به همین منظور در ابتدا باید بدانیم که برنامه ریزی استراتژیک چیست.

تعریف برنامه ریزی استراتژیک

در یک تعریف ساده برنامه ریزی استراتژیک یا برنامه ریزی استراتژیک اقتصادی عبارت از یک فرآیند (غالبا یک فرآیند مدیریتی) جهت ایجاد یک برنامه بلندمدت می باشد که هدف این برنامه دستیابی به یک وضعیت ایده آل است. این برنامه ریزی شامل کلیه اقدامات مرتبط از جمله تعریف اهداف، بررسی استراتژی ها یا نقشه راه های مختلف و در نهایت انتخاب ایده ال ترین استراتژی مناسب می باشد.

از دیدگاه دیگر برنامه ریزی استراتژیک عبارت از یک برنامه دوربرد می باشد که فرآیند مدیریت استراتژیک را حمایت می کند ولی به تنهایی سبب ایجاد شکاف میان استراتژی تعیین شده و نتایج بدست آمده می شود. همچنین برنامه ریزی می تواند عبارت از هر چیزی باشد که مدیران برای توسعه استراتژی های یک سازمان یا یک شرکت انجام می دهند. در تعریف دیگر عبارت از مجموعه تصمیمات و کارهایی است که نتیجه تهیه و اجرای برنامه های طراحی شده برای رسیدن به اهداف شرکت را مشخص می کند.

یک برنامه استراتژیک برای اینکه به اهداف تعیین شده دست یابد، باید توجه کافی به تاثیر عوامل خارجی داشته باشد، دیدگاه رو به جلو و آینده نگرانه داشته باشد. به دلیل اینکه این نوع برنامه یک برنامه بلندمدت است، در اغلب مواقع عالی ترین سطح مدیریت مسئول آن می باشد و موارد مهم مربوط به سایر برنامه ها در سطوح سازمانی را تعیین می­کند. در نتیجه می توان گفت که نقش یک رهبر یا راهنما را در کل سازمان دارد و با توجه به آینده نگری که دارد، احتمال دستیابی به اهداف را در آینده افزایش می دهد. با این وجود باید توجه داشت که این نوع برنامه ریزی همانند سایر برنامه ریزی ها بدون برنامه ریزی عملیاتی قابلیت اجرایی نخواهد داشت و هیچ نوع ارزش افزوده ای را برای سازمان ایجاد نخواهد کرد.

مراحل برنامه ریزی

فرآیند برنامه ریزی در حالت کلی شامل سه مرحله تهیه استراتژی، اجرای استراتژی و در نهایت ارزیابی استراتژی می باشد:

• تهیه استراتژی عبارت از ارزیابی وضعیت فعلی، شناسایی نقاط قوت و ضعف، توسعه چشم انداز، تنظیم اهداف بلندمدت، مشخص کردن فرصت ها و تهدیدهای موجود و در نهایت ایجاد استراتژی ها و انتخاب بهترین استراتژی در دسترس می باشد که این موارد به عنوان اصول برنامه ریزی استراتژیک در نظر گرفته می شوند. این مرحله مشخص می کند که سازمان کدام یک از حوزه ها را باید تقویت کند، از کدام حوزه ها خارج شود، در کدام حوزه ها تمرکز بیشتری داشته باشد، منابع خودش را به چه نحوی تخصیص دهد، به چه نحوی تنوع سازی کند، وارد بازار بین المللی شود و در نهایت سرمایه گذاری مشترک با سایر شرکت ها داشته باشد.
• مرحله اجرا یا مرحله اقدام که مهمترین مرحله در هر برنامه ای است عبارت از مشخص کردن اهداف کوتاه مدت (که در اغلب مواقع یک ساله یا چند ماهه می باشد)، تعیین سیاست ها و تدارک منابع لازم برای اجرای آنها می باشد. این موضوع کاملا بدیهی می باشد که فقط استراتژی هایی قابلیت اجرایی دارند که منابع لازم برای اجرای آنها در دسترس باشد. همچنین اجرای استراتژی شامل ایجاد جو و فضای حمایت از استراتژی، ایجاد ساختار سازمانی کارا، بودجه بندی و در نهایت مرتبط ساختن جبران زحمات کارمندان یا کارکنان با اهداف سازمانی است.
• مرحله بعدی یا آخرین مرحله هم ارزیابی استراتژی است که شامل بررسی نقش عوامل خارجی و داخلی در اجرای استراتژی ها، ارزیابی کارکرد و در نهایت انجام اصلاحات لازم می باشد. به زبان ساده این مرحله مقایسه اهداف با نتایج حاصل از اجرای استراتژی است. ارزیابی استراتژیک مهمترین ابزار مدیران برای کسب اطلاعات در زمان عملکرد نامناسب یک استراتژی می باشد. اهمیت این ارزیابی زمانی بیشتر می شود که مدیران با استفاده از آن بتوانند استراتژی های موجود را تعدیل کنند چرا که همه عوامل بیرونی و درونی همواره در حال تغییر هستند. به طور خلاصه سه فعالیت اصلی موجود در ارزیابی عملکرد شامل اندازه گیری عملکرد، اجرای اقدامات اصلاحی و بازبینی عوامل درونی و بیرونی می باشد.

با توجه به اینکه هر سه مرحله یاد شده در سطح شرکتی (بالاترین سطح)، میانی (سطح دوم) و عملیاتی (پایین ترین سطح) صورت می گیرد، حتما باید بین هر سه بخش (مدیراین سطح بالا، مدیران میانی و کارمندان یا سطح کارشناسی) یک ارتباط قوی و موثری وجود داشته باشد تا کل سازمان بتوانند همانند یک تیم یکدست و کارا عمل کند. در واقع هر برنامه استراتژیک از طریق ایجاد یک ارتباط مناسب مابین کارمندان و مدیران می تواند باعث شود که هر دو آنها تعهد کافی و مناسب نسبت به اهداف سازمانی داشته باشند.

همانطور که در ابتدا اشاره شد، برنامه ریزی استراتژیک حوزه های مختلفی را شامل می شود که از جمله آنها می توان به برنامه ریزی استراتژیک بازاریابی اشاره کرد. این برنامه ریزی در یک تعریف ساده منجر به ایجاد یک بینش بلندمدت برای واحد بازاریابی کسب و کارها می شود و هدف آن ایجاد مزیت رقابتی در بازار است. در واقع برنامه ریزی استراتژیک بازاریابی نقش یک ابزار قدرتمند برای مدیران بازاریابی را دارد و عامل مهمی در دستیابی به اهداف می باشد چرا که تاثیر مهمی در ایجاد و حفظ یک حالت استراتژیک بین اهداف و ظرفیت های یک سازمان و فرصت های در حال تغییر بازاریابی دارد.

با توجه به اهمیت تعیین استراتژی امروزه استفاده از مشاور برنامه ریزی یک ابزار الزامی برای سازمان ها می باشد. خوشبختانه یک سری برنامه ریزی های استراتژیک آنلاین در دسترس می باشد که سایت متیس یکی از بهترین گزینه های موجود در این زمینه هست. مشاوران این سایت در حین ارائه مشاوره های برنامه ریزی ابتدا طراحی ساختار سازمانی شرکت یا سازمان شما را در نظر می گیرند و در صورت نیاز یک سری پیشنهاداتی در راستای اصلاح ساختار سازمانی ارائه می دهند تا برنامه ارائه شده بتواند به اهداف مد نظر شما دست پیدا کند.