کلیات شرکتهای سهامی و انواع آن

مقدمه

پس از پيدايش شركت هاي سهامي عام در اروپا و امكان جمع آوري سرمايه هاي كوچـك و تبديل آنها به سرمايه هایي بزرگ و قدرتمند، رخـدادهاي قابـل تـوجهي در عرصـه توليـد و تجارت پديد آمد. در واقع مي توان پيـدايش شـركت هاي سـهامي را بـه عنـوان مقدمـه ايجـاد بورس هاي اوراق بهادار نيز دانست.

بورس ها نيز با پذيرش شركت هاي سهامي در مجموعـه خـود، امكان تشكيل سرمايه و تأمين مالي را براي آنها فراهم مي آورند. اصـولاً پـذيرش شـركتها در بورس، تابع شرایط ويژه و مشخصي است و تقريبـاً در اغلـب بورس هاي كشـورهاي مختلـف، تلاش ميشود تا شركت هایي با موقعيت برتـر را پـذيرش كننـد.

انواع شرکت های تجاری :

1. شركت سهامي 
2. شركت با مسئوليت محدود
3. شركت تضامني
4. شركت مختلط غيرسهامي
5. شركت مختلط سهامي
6. شركت نسبي
7. شركت تعاوني توليد و مصرف

هدف شرکت های سهامی

امروزه هدف اصلي تاسيس شركتهاي سهامي به كار انداختن سرمايه هاي مردم به منظور كسب سود بيشتر و حفظ سرمايه افراد مي باشد. بديهي است كه تاسيس شركتهاي سهامي به دليل مزاياي متعددي كه نسبت به ساير انواع شركتهاي ديگر دارد، سال به سال افزايش يافته است.

از طرف ديگر شركت هاي سهامي تكامل يافته و امروزه شركت هاي سهامي عام كه در تمام دنيا مهمترين شركت ها را تشكيل ميدهند، تبلور تكامل شركت هاي سهامي ميباشند.

از منظر قانوني در مقابل كسب وكارها وفعاليت هاي اقتصادي بامالكيت شخصي كه تمامي سرمايه را يك نفر (شخص حقيقي)تأمين ميكند، شركت قرار دارد.

 بر اساس قانون مدني ايران شركت عبارت است از اجتماع حقوق مالكيت متعدد در شي واحد به نحو اشاعه. بنابراين شركت واحدي است از تجمع دو يا چند نفر كه هر يك منابع و امكاناتي را اعم از وجه نقد، وسايل، تجهيزات و … را به منظور تحصيل سود در اختيار آن قرار دادهاند و مالكيت بر آن به طور مشاع(مشترك) ميباشد.

شرکت سهامی

اصولا در مواقعي كه براي آغـاز يـك فعاليـت اقتصـادي سـرمايه لازم در اختيـار نباشـد، مي توان با ثبت يك شركت سهامي و با مشاركت افراد ديگر اين فعاليت را آغاز نمـود. در بـورس اوراق بهـادار امكان معامله بر روي سهام شركتهاي پذيرفته شده، آسان گرديده و بر آن نظارت مـيشـود.

عمـده مشخصات اين شركت ها بر اساس قوانين ايران، عبارتست از

• سرمايه آنها به سهام مساوي تقسيم شده و تعداد سهام هر يك از شـركاء مشـخص مي باشد .
• مسئوليت دارندگان سهام فقط محدود به تعداد سهام آنهاست.

انواع شرکت های سهامی

• شرکت سهامی عام
• شرکت سهامی خاص

شرکت های سهامی عام

گاهي سرمايه لازم براي شروع فعاليت با شراكت چند نفر تامين نمي شود. آغاز ايـن نـوع فعاليت مستلزم جذب سرمايه ساير افراد و شركت ها مي باشـد،كه ايـن كـار بـا تاسـيس يـك شركت سـهامي عـام امكـان پـذير مـي باشـد. در ايـن گونـه شـركت هـا بـر خـلاف شـركت سهامي خاص، تعداد افراد محدود نيست و نقل و انتقـال سـهام نيـز آزاد مـي باشـد.

يك واحد تجاري هنگامي كه هويت حقوقي شركت سهامي عام را انتخاب كند و سهام منتشره خود را براي فروش به عموم در بازارهاي سرمايه عرضه كند، ميگويند مالكيت آن عام شده است.

در مقابل  مالكيت بسته و خصوصي،در شركتهاي سهامي عام يا خاص ميتواند در تصرف معدودي سهامدار خودي قرارداشته باشد ومالكيت آن خصوصي باقي بماند.

يك دليل عمده براي عام شدن گردآوري پول براي توسعه است.شركت از طريق عرضه سهام خود به عموم، ميتواند براي گردآوري پول، خيلي بيشتر از آن چيزي كه اگر سهامداران معدودي داشته باشد، اميدوار گردد.

شرکت سهامی خاص

زماني كه سرمايه مورد نياز به وسيله چند نفر تامين شود، مي توان با ثبت يـك شـركت سهامي خاص و مشخص نمودن نام شركت، ميزان سرمايه، نوع فعاليت و نـام شـركا و ميـزان سهام هر يك، اين كار را به انجام رساند. در اين نوع شركت، تعداد شركا محـدود و انتقـال سهام شركا، به ندرت اتفاق ميافتد و معمولا واگذاري سهام هر يك از شركا بايد بـا رضـايت ديگران باشد.

تفاوت شرکت سهامی خاص وسهامی عام

1. نقل وانتقال سهام در شركت هاي سهامي عام نیازی به موافقت سهام داران نيست. ولـي در شـركت سـهامي خـاص، برای چنـين نقـل و انتقـالي باید با توافـق مـديران يـا مجـامع عمومي شركت باشد
2. سهام شركت سهامي عام، قابل عرضه در بورس مي باشد ولـي شـركت سـهامي خـاص چنين حقی را ندارد.
3. شركت سهامي عام براي تامين سرمايه اقدام به پذيره نويسي عمـومي مـي نمايـد، ولـي شركت سهامي خاص نیازی به این اقدام ندارند.
4. حداقل سرمايه براي تاسيس شركت سهامي عام 5میلیون ريال مي باشد در حـالي كــه حــداقل ســرمايه بــراي تاســيس شــركت ســهامي خــاص 1میلیون ريــال اســت.
5. امكان صدور اوراق قرضه براي شركت سهامي عام وجود دارد، ولي شركت سهامي خاص چنين نمبتوانند اوراق قرضه انتشار دهند .

جذابیت شرکت های سهامی

شخصیت قانونی مستقل از صاحبان سهام

شركت سهامي يك واحد تجاري است كه طبق قانون تشكيل ميشود. بدين ترتيب شماره ثبتي در اداره ثبت شركت ها براي شركت صادر شده و به استناد آن شركت سهامي شكل ميگيرد. شركت سهامي اصطلاحاً داراي يك شخصيت حقوقي است.

ميتوان شركت سهامي را به عنوان يك فرد مصنوعي قلمداد نمود كه موجوديتي جدا از مالكين خود كه سهامداران ناميده ميشوند، دارد. شركت سهامي داراي بسياري از حقوق و امتيازاتي است كه يك شخص از آن برخوردار است.

تداوم بقا و قابلیت انتقال مالکیت

اغلب شركت هاي سهامي بدون توجه به تغييرات در مالكيت سهام خود، داراي تداوم بقا هستند.

آنها ميتوانند سهام خود را به ديگري بفروشند، اهدا كنند، به ارث بگذارند يا آن را به هر شكل ديگري واگذار نمايند.

انتقال سهام، اثري بر تداوم شركت سهامي ندارد، اما واحدهاي تك مالكي به محض تغيير مالكيت، بقاي خود را از دست ميدهند.

عدم وجود نمایندگی متقابل

نمايندگي متقابل ترتيبي است كه براساس آن تمام مالكان ميتوانند متقابلاً از جانب خود و به عنوان نماينده واحد تجاري اقداماتي انجام دهند.

قراردادي كه توسط يكي از مالكين امضا شود، كل شركت را متعهد ميسازد.

مسئولیت محدود سهامداران

سهامدار در مقابل بدهي هاي شركت سهام، مسئوليت محدود دارد. وي در مقابل بدهي هاي شركت، تعهد شخصي ندارد.

بيشترين مبلغي كه ممكن است يك سهامدار در ارتباط با سرمايه گذاري در يك شركت سهامي از دست دهد، بهاي تمام شده سرمايه گذاري هايش ميباشد.

اما همان گونه كه مي دانيد مالك واحد تك مالكي شخصاً مسئول تمام بدهي هاي واحد تجاري خود ميباشند.

جدایی مالکیت و مدیریت

سهامداران، مالكان واحد تجاري مي باشند.اما مديريت و اداره شركت سهامي بر عهده هيأت مديره است.

هيأت مديره توسط سهامداران انتخاب مي شود.

برای مشاهده فهرست شرکت های سرمایه گذاری عام به سایت seo.ir مراجعه کنید

بیشتر بخوانید

مزایای سرمایه گذاری در بازار بورس

سهام شناور آزاد چیست ؟

مقدمه ای بر صورت های مالی